Das Pronomen, czyli niemiecki Zaimek jest tematem niniejszego artykułu.
Zaimek jest częścią mowy zastępującą rzeczownik, przymiotnik oraz liczebnik.
W języku niemieckim rozróżniamy następujące rodzaje zaimków:
- Zaimki osobowe: Ich (ja), du (ty), er (on), sie(ona), es (ono), wir (my), ihr (wy), Sie (pani, pan, państwo)
- Zaimek nieosobowy ,,es”
- Zaimek dzierżawczy
- Zaimek zwrotny ,,sich ”
- Zaimek wskazujący
- Zaimek nieokreślony
- Zaimki pytające
Dalszą część samouczka poświęcimy omówieniu poszczególnych rodzajów zaimków, pokażemy również przykłady ich użycia. Zostań z nami! :)
1.
Zaimek osobowy wskazuje osoby, przedmioty oraz sytuacje. Do zaimków osobowych w języku niemieckim należą:
Ich (ja), du (ty), er (on), sie(ona), es (ono), wir (my), ihr (wy), Sie (pani, pan, państwo)
Tabelka przedstawia zaimki osobowe przez przypadki
Nominativ (mianownik) |
ich |
du |
er |
sie |
es |
wir |
ihr |
sie |
Sie |
Genitiv (dopełniacz) |
meiner |
deiner |
seiner |
ihrer |
seiner |
unser |
euer |
ihrer |
Ihrer |
Dativ (celownik) |
mir |
dir |
ihm |
ihr |
ihm |
uns |
euch |
ihnen |
Ihnen |
Akkusativ (biernik) |
mich |
dich |
ihn |
sie |
es |
uns |
euch |
sie |
Sie |
Oto kilka przykładów zastosowań:
Er fragt mich, und ich frage dich. (On pyta się mnie, a ja pytam się ciebie.)
Wie geht es Ihnen? (Jak Państwo, Pani, panu się mniewają.) |
2. Zaimek nieosobowy ,,es”
- nie oznacza tylko 3 osobę liczy pojedynczej, ale również zastepuje rzeczownik rodzaju nijakiego
Es regnet (Pada deszcz)
Es schneit (Pada śnieg)
… |
Oto kilka przykładów zastosowań:
Es regnet den ganzen Tag. (Pada cały dzień)
Es ist schön. (Jest ładnie)
Es hagelt heute. (Dzisiaj pada grad) |
- Zaimek ,,es” występuje także przy czasownikach wyrażających pożegnanie i uczucia, jeśli sprawca zdarzenia jest nieznany.
Oto kilka przykładów zastosowań:
Es freut mich. (Cieszy mnie)
Es klopft. (Słychać pukanie do drzwi) |
- w zdaniach w stronie biernej (Passiv), TYLKO NA POCZĄTKU ZDANIA!
Oto kilka przykładów zastosowań:
Es wurde ihm gesagt. (Powiedziano mu)
Es wird hier gesungen. (Tutaj śpiewa się) |
3. Zaimek dzierżawczy spełniają rolę w zdaniu przydawki i informuje do kogo coś należy.
Tabelka przedstawia wzór odmiany zaimków dzierżawczych:
liczba pojedyncza |
liczba mnoga |
Zaimek
osobowy |
zaimek
dzierżawczy |
zaimek
osobowy |
Zaimek
dzierżawczy |
Ich (ja)
Du (ty)
Er (on), Sie (ona)Ona (ono) |
mein |
mój |
Wir (my)
Ihr (wy)
Sie (oni/one)
Sie (Pan/ Pani/
Państwo) |
unser |
nasz |
dein |
twój |
euer |
wasz |
sein |
jego |
ihr |
ich |
ihr |
jej |
Ihr |
Pana/Pani/
Państwa |
sein |
jego |
Oto kilka przykładów zastosowań:
Besucht Ihr euren Vater oft?. (Odwiedzacie waszego ojca często?)
Ihre Ohren sind groβ. (Jej uszy są duże.) |
4. Zaimek zwrotny ,,sich ” to w języku polskim "się , dla każdej osoby liczby pojedynczej jak i mnogiej brzmi on jednakowo.
Tabelka przedstawia odmianę zaimka zwrotnego przez osoby
liczba pojedyncza |
liczba mnoga |
Ich wasche mich. |
myję się. |
Wir waschen uns. |
My myjemy się. |
Du wäschst dich. |
myjesz się. |
Ihr wäscht euch. |
Wy myjecie się. |
Er
Sie wäscht sich.
Es |
On
Ona myje się.
Ono |
Sie waschen sich. |
Oni (Pan, Pani, Państwo) myją się. |
Oto kilka przykładów zastosowań:
Ich Freud mich dich zu sehen. (Ciesze się, że cię widzę)
Setz dich bitte. (Usiądź "się" proszę) |
5. Zaimek wskazującywskazuje na konkretny przedmiot, w zdaniu przyjmuje on siedzibę rodzajnika.
Tabelka przedstawia odmianę zaimka wskazującego przez osoby:
rodzaj męski |
rodzaj żeński |
rodzaj nijaki |
liczba mnoga |
dieser |
ten |
diese |
ta |
dieses |
to |
diese |
te |
der |
ten |
die |
ta |
das |
to |
die |
te |
jener |
tamten |
jene |
tamta |
jenes |
tamto |
jene |
tamte |
Oto kilka przykładów zastosowań:
Dieses Kleid gefällt mir. (Ta sukienka mi się podoba)
Ich bin mir dessen sicher. (Tego jestem pewny.) |
6. Zaimek nieokreślony odnosi się do bliżej nieokreślonych osób i rzeczy do niego należą:
- man – nie tłumaczy się samodzielnie, lecz w połączeniu z czasownikiem w 3 osobie l.poj. oraz zaimkiem ,,się” np. Man spricht hier Englisch (tutaj mówi się po angielsku)
- jemand- (ktoś)
- niemand- (nikt)
- etwas- (coś)
- nichts- (nic)
- viel- (dużo)
- wenig- (mało)
- jeder- (każdy)
- mancher- (niektory)
- irgendwer- (ktokolwiek)
- alles- (wszystko)
Oto kilka przykładów zastosowań:
Jemand hat mir das Bein gerochen. (Ktoś złamał mi nogę)
Etwas ist los. (Coś się dzieje)
Jeder hat ein Bier bekommen. (Każdy dostał piwo) |
7. Zaimek nieokreślony z dopełniaczem (der Genitiv) występuje nie tylko e zastępstwie rodzajnika nieokreślonego z rzeczownikiem, lecz znaczy także:
rodzaj męski |
rodzaj żeński |
rodzaj nijaki |
einer der
(jeden z) |
eine der
(jedna z) |
eins der
(jedno z) |
Oto kilka przykładów zastosowań:
Die Donau ist einer der längsten Flüsse Europas.
(Dunaj jest jedną z najdłuższych rzek Europy)
Der Garten ,,Holiday” ist einer der berühmtesten Garten in Deutschland.
(Ogród ,,Holiday“ jest jeden z najbardziej znanym ogrodem w Niemczech) |
8. Zaimki pytające występują najczęściej na początku zdania.
Do zaimków pytających zaliczamy:
Tabelka przedstawia zaimki pytające i ich odmianę przez przypadki
|
Wer (kto) |
Was (co) |
Nominativ
mianownik |
wer? |
was? |
Genitiv
dopełniacz |
wessen? |
wessen? |
Dativ
celownik |
wem? |
|
Akkusativ
biernik |
wen? |
was? |
Oto kilka przykładów zastosowań:
Wer ist das? (Kto to jest?)
Wem hat du die Blumen gekauft? (Komu kupiłeś kwiaty?) |
- welcher (który), welche? (która?), welches? (które?)
Oto kilka przykładów zastosowań:
Welcher Mann hat dir da angetan? (który mężczyzna ci to zrobił?)
Welche Frau liebst du? (którą kobietę kochasz?) |
Uwaga! Przysłówki zaimkowe odnoszą się jedynie do rzeczy, natomiast w stosunku do osób używa się zaimków osobowych z dopasowanymi przyimkami. Tworzymy je poprzez połączenie:
wo- lub wor np.
Wofür (za co?, czym?) interessiert sich dein Bruder?
(Czym się interesuje twój brat?) |
da- lub dar np.
Dadurch (poprzez to) werden wir Probleme haben.
(Poprzez to będziemy mieli problemy) |
hier np.
Hiermit mache ich dir Klar, dass…
(Niniejszym uświadomię ciebie, że…) |
i z przyimkami: damit (z tym) np.
Damit bin ich nich zufrieden.
(Z tym nie jestem zadowolony)
davon (z tego), darüber (o tym), dadurch (poprzez to) … |