W kursie dotyczącym deklinacji rzeczowników przez przypadki w języku niemieckim wspomniejliśmy o trzech typach odmian: słabej, mocnej i mieszanej. Niniejszy artykuł dotyczy odmiany mocnej. Odmiana mocna jest najbardziej popularna wśród rzeczowników i występuje wśród nich najczęściej. Należy do niej większość rzeczowników rodzaju męskiego i nijakiego, oraz ok. 30 rzeczowników rodzaju żeńskiego.
W odmianie mocnej w liczbie pojedynczej dopełniacz rodzaju męskiego i nijakiego otrzymuje końcówkę -(e)s. W liczbie mnogiej celownik wszystkich rodzajów otrzymuje końcówkę –n.
Końcówkę -es w dopełniaczu dodaje się zazwyczaj wtedy, gdy mamy do czynienia z rzeczownikiem jednosylabowym:
das Hemd (koszula) |
des Hemdes (koszuli) |
der Mann (mężczyzna) |
des Mannes (mężczyzny) |
das Kind (dziecko) |
des Kindes (dziecka) |
Rzeczowniki wielosylabowe otrzymują zazwyczaj końcówkę –s:
der Mantel (płaszcz) |
des Mantels (płaszcza) |
der Vater (ojciec) |
des Vaters (ojca) |
das Gesicht (twarz) |
des Gesichts (twarzy) |
Liczba mnoga przyjmuje różne formy (patrz: liczba mnoga rzeczowników), w tej odmianie najczęściej jednak rzeczowniki w liczbie mnogiej będą się kończyły na: -e, -er, -s lub nie otrzymają końcówki w ogóle.
- Odmiana rzeczownika rodzaju męskiego:
przykład: Der Vater - ojciec
|
Singular
(liczba pojedyncza)
|
Plural
(liczba mnoga)
|
Nominativ
|
der Vater
|
die Väter
|
Genitiv
|
des Vaters
|
der Väter
|
Dativ
|
dem Vater
|
den Vätern
|
Akkusativ
|
den Vater
|
die Väter
|
- Odmiana rzeczownika rodzaju nijakiego:
przykład: Das Kind - dziecko
|
Singular
(liczba pojedyncza)
|
Plural
(liczba mnoga)
|
Nominativ
|
das Kind
|
die Kinder
|
Genitiv
|
des Kindes
|
der Kinder
|
Dativ
|
dem Kind
|
den Kindern
|
Akkusativ
|
das Kind
|
die Kinder
|
Uwaga! Rzeczowniki rodzaju męskiego i nijakiego pochodzenia obcego, które w liczbie mnogiej mają końcówkę –s, nie otrzymają w celowniku końcówki –n. Do takich rzeczowników należą m.in.:
das Auto
der Tipp
das Hobby
das Hotel
das Foto
das Restaurant
das Büro
|
die Autos
die Tipps
die Hobbys
die Hotels
die Fotos
die Restaurants
die Büros
|
Liczba mnoga rzeczownika das Auto będzie wyglądała następująco:
|
Plural
|
Nominativ
|
die Autos
|
Genitiv
|
der Autos
|
Dativ
|
den Autos
|
Akkusativ
|
die Autos
|
- Odmiana rzeczownika rodzaju żeńskiego
Rzeczowniki rodzaju żeńskiego, które zaliczają się do odmiany mocnej są najczęściej jednosylabowe i mają końcówkę –e oraz przegłos w liczbie mnogiej. Są to m.in.:
|
Singular |
Plural |
kiełbasa |
die Wurst |
die Würste |
noc |
die Nacht |
die Nächte |
miasto |
die Stadt |
die Städte |
mysz |
die Maus |
die Mäuse |
ławka |
die Bank |
die Bänke |
siła |
die Kraft |
die Kräfte |
ściana |
die Wand |
die Wände |
panna młoda |
die Braut |
die Bräute |
ręka |
die Hand |
die Hände |
a także 2 następujące wyrazy:
|
Singular |
Plural |
mama |
die Mutter |
die Mütter |
córka |
die Tochter |
die Töchter |
przykład: die Mutter – mama
|
Singular
(liczba pojedyncza)
|
Plural
(liczba mnoga)
|
Nominativ
|
die Mutter
|
die Mütter
|
Genitiv
|
der Mutter
|
der Mütter
|
Dativ
|
der Mutter
|
den Müttern
|
Akkusativ
|
die Mutter
|
die Mütter
|
Zestawienie odmiany rzeczowników rodzaju męskiego, nijakiego i żeńskiego w jednej tabeli:
|
rodzaj męski
|
rodzaj żeński
|
rodzaj nijaki
|
liczba mnoga
|
Nominativ
|
der Vater
|
die Mutter
|
das Kind
|
die Väter, Kinder, Mütter
|
Genitiv
|
des Vaters
|
der Mutter
|
des Kindes
|
der Väter, Kinder, Mütter
|
Dativ
|
dem Vater
|
der Mutter
|
dem Kind
|
den Vätern, Kindern, Müttern
|
Akkusativ
|
den Vater
|
die Mutter
|
das Kind
|
die Väter, Kinder, Mütter
|
Przykłady zdań z zastosowaniem odmienionych przez przypadki rzeczowników:
Liczba pojedyncza
Nominativ
Die Mutter steht vor dem Haus. |
Mama stoi przed domem. |
Das Kind spielt Verstecken. |
Dziecko bawi się w chowanego. |
Der Vater öffnet das Fenster. |
Ojciec otwiera okno. |
Hier ist die Bahnhof. |
Tu jest dworzec kolejowy. |
Die Lehrerin ist sehr nett. |
Ta nauczycielka jest bardzo miła. |
Genitiv
Das Spielzeug des Kindes wurde kaputtgemacht. |
Zabawka tego dziecka zepsuła się. |
Das ist das Auto des Vaters. |
To jest samochód ojca. |
Hier sitzt der Bruder der Mutter. |
Tu siedzi brat mamy. |
Das Auto des Lehrers steht vor der Schule. |
|
Dativ
Das gehört dem Vater |
To należy do ojca. |
Ich hilfe der Mutter zu Hause. |
Pomagam mamie w domu. |
Ich erkläre dem Kind die Hausaufgabe. |
Wyjaśniam dziecku zadanie domowe. |
Er kauft der Freundin ein Geschenk. |
On kupuje przyjaciółce prezent. |
Akkusativ
Ich sehe den Vater. |
Widzę ojca. |
Er begrüßt die Mutter. |
On wita mamę. |
Der Lehrer fragt das Kind. |
Nauczyciel pyta dziecko. |
Sie bekam den Computer. |
Ona otrzymała komputer. |
Liczba mnoga
Die Schüler gehen in die Schule. |
Uczniowie idą do szkoły. (Nominativ) |
Der Besitzer der Häuser ist in Deutschland. |
Właściciel tych domów jest w Niemczech. (Genitiv) |
Die Lehrerin hilft den Kindern. |
Nauczycielka pomaga dzieciom. (Dativ) |
Ich bereite die Getränke vor. |
Przygotowuję napoje. (Akkusativ) |