Präsens, to Czas Teraźniejszy Prosty w języku niemieckim. Jest podstawowym czasem niemieckim od którego warto rozpocząć naukę konstuckji czasów w tym języku. W porównaniu np. z językiem angielskim czas teraźniejszy jest znacznie prostszy gdyż ogranicza się do opanowania konstruckji czasu Präsens, która odnosi się do 3 angielskich form takich jak: Present Simple (I play violine.), Present Continuous (I am playing violine.) i formy empatycznej (I do play violine.). Präsens jest w swojej konstrukcji najbardziej podobne do czasu Present Simple. Puki co jednak oderwijmy się od tych niuansów pomiędzy różnymi językami obcymi i skupmy się konkretnie na języku niemieckim i czasie Präsens.
Zacznijmy od przeanalizowania sytuacji szczegółowo sytuacji w jakich stosujemy czas teraźniejszy prosty Präsens, a następnie przejdziemy do odmiany czasowników regularnych i nieregularnych w tym czasie.
ZASTOSOWANIE CZASU TERAŹNIEJSZEGO (Präsens)
- Czynności trwające obecnie:
Oto kilka przykładów zastosowań:
- Er liest das Buch (on czyta książkę)
- Er tanzt im Park (on tańczy w parku)
- Sie sitzt auf der Bank (ona siedzi na ławce) |
Oto kilka przykładów zastosowań:
- Er ist krank (on jest chory)
- Sie hat schnupfen (ona ma katar)
- Er ist schwach (on jest słaby) |
Oto kilka przykładów zastosowań:
- Er wohnt seit zwei Jahren in Hamburg (on mieszka od dwóch lat w Hamburgu)
- Er ist in Warschau geboren (on urodził się w Warszawie)
- Sie arbeitet seit einem Jahr in Poznań (ona pracuje od roku w Poznaniu) |
- Präsens służy również do wyrażania przyszłości w połączeniu z okolicznikiem czasu oraz niektórymi słowami wyrażającymi przypuszczenie, prawdopodobieństwo, zapewnienie itd., np.:
Oto kilka przykładów zastosowań:
- Heute gehen wir ins Theater (dzisiaj idziemy do teatru)
- Er schreibt mir ganz sicher (on na pweno do mnie napisze)
- Morgen gehen wir tanzen (jutro pójdziemy tańczyć) |
- Präsens jest również używany do wyrażania przeszłości w opowiadaniach w celu ożywienia akcji wówczas mówimy o (erzählendes Präsens), np.:
Oto kilka przykładów zastosowań:
- Es war schrecklich kalt, die Luft wurde langsam frostig.
(było strasznie zimno, i powietrze robiło się powoli mroźne)
- Es blitzt und donnert, dann regnet es in Strömen
(błyska się i grzmi, póżniej leje deszcz jak z cebra) |
ODMIANA CZASOWNIKÓW W CZASIE TERAŹNIEJSZYM (Konjugation des Verbs im Präsens)
Tabela przedstawia odmianę czasowników posiłkowych takich jak: haben (mieć), werden (stawać się) oraz sein (być),
|
haben (mieć) |
werden (stawać się) |
sein (być) |
ich (ja) |
habe |
werde |
bin |
du (ty) |
hast |
wirst |
bist |
er/sie/es (on, ona,ono) |
hat |
wird |
ist |
wir (my) |
haben |
werden |
sind |
ihr (wy) |
habt |
werdet |
seid |
Sie (państwo, pani) |
haben |
werden |
sind |
Oto kilka przykładów zastosowań:
- Ich habe heute Geburtstag (ja mam dzisiaj urodziny)
-
Er wird heute 18. Jahre alt (on bedzie miał dziś 18. Lat)
-
Ich bin krank (jestem chora) |
1. Odmiana czasowników słabych (nie zmieniają w czasie teraźniejszym samogłoski rdzennej) w czasie teraźniejszym (Die Konjugation des Verbs)
Większość czasowników niemieckich w czasie teraźniejszym odmieniają się według stałego schematu tzn. przez dodanie do tematu czasownika określonych końcówek. Temat czasownika powstaje po odrzuceniu końcówki bezokolicznika - en (rzadziej -n). W języku niemieckim nie można opuścić zaimka osobowego przed czasownikiem, np. ich lache (ja się smieję), wir kaufen (my kupujemy), er trinkt (on pije). Zaimek osobowy Sie jest formą grzecznościową i oznacza: pan, pani, państwo, panowie, panie.
Tabela przedstawia końcówki czasowników głównych w PRÄSENSIE
|
lachen (śmiać się) |
kaufen (kupować) |
trinken (pić) |
ich (ja) |
lach- e | kauf- e |
trink- e |
du (ty) |
lach- st |
kauf- st |
trink- st |
er, sie, es
(on,ona,ono) |
lach-t |
kauf- t |
trink- t |
wir (my) |
lach- en |
kauf- en |
trink- en |
ihr (wy) |
lach-t |
kauf- t |
trink- t |
Sie (państwo, pani) |
lach- en |
kauf- en |
trink- en |
Oto kilka przykładów zastosowań:
- Ich lache immer (ja śmieję się zawsze)
- Er kauft mir Blumen (on kupuje mi kwiaty)
-Wir trinken Bier (my pijemy piwo) |
- Czasowniki, których temat kończy się na -t, -d takie jak: warten (czekać), arbeiten (pracować), antworten (odpowiadać), bilden (formować), reden (rozmawiać) i wiele innych oraz na grupy spółgłoskowe, w których ostatnią głoską jest –m, -n takie jak: atmen (oddychać), öffnen (otwierać), zeichnen (rysować) otrzymują w 2 i 3 osobie liczby pojedynczej oraz w 2 osobie liczby mnogiej końcówki rozszerzone o głoskę e-
Tabela przedstawia końcówki czasowników, których temat kończy się na –t, -d, -m, -n
|
warten (czekać) |
reden (rozmawiać) |
atmen(oddychać) |
öffnen(otwierać) |
ich (ja) |
wart- e |
red- e |
atm- e |
öffn- e |
du (ty) |
wart- est |
red- est |
atm- est |
öffn- est |
er, sie, es
(on,ona,ono) |
wart-et |
red- et |
atm- et |
öffn- et |
wir (my) |
wart- en |
reden- en |
atm- en |
öffn- en |
ihr (wy) |
wart-et |
red- et |
atm- et |
öffn- et |
Sie (państwo, pani) |
warten- en |
red- en |
atm- en |
öffn- en |
Oto kilka przykładów zastosowań:
-Wir warten auf dich (my czekamy na ciebie)
-Ich rede mit dir (mówię do ciebie)
-Er atmet tief ein, wenn er dich sieht (on oddycha głęboko, gdy ciebie widzi)
-Öffnet die Tür! (otwórzcie drzwi!) |
- Gdy rdzeń czasownika kończy się na -s, -ss, -β, -x lub – z, wtedy końcówka czasownika w drugiej osobie l. pojedynczej nie jest –st, lecz samo –t. W związku z tym formy drugiej i trzeciej osoby są identyczne. 2. Osobie l. pojedynczej usuwamy z końcówki -s- . Forma 2. I 3. Osoba brzmi tak samo
Tabelka przedstawia przykład czasownika tanzen (tańczyć) i jego odmianę przez osoby
|
tanzen (tańczyć) |
ich (ja) |
tanze-e |
du (ty) |
tanz -t |
er, sie, es (on,ona,ono) |
tanz -t |
wir (my) |
tanz -en |
ihr (wy) |
tanz -t |
Sie (państwo, pani) |
tanz -en |
Oto kilka przykładów zastosowań:
-Ich grüβe ihn (pozdrawiam go)
-Ich heiβe Emilia (nazywam się Emilia)
-Er heizt im Ofen (on grzeje w piecu) |
Do tej grupy należą również czasowniki takie jak: heiβen (nazywać się), vergessen (zapominać), mixen (miksować)
- Czasowniki, których bezokolicznik kończy się na -el-n gubią w 1. osobie l. pojedynczej samogłoskę -e- z tematu.
Tabelka przedstawia przykłady dwóch czasowników takich jak: segeln (żeglować), sammeln (zbierać) i ich odmiany przez osoby
|
segeln (żeglowac) |
sammeln (zbierać) |
ich (ja) |
segl -e |
samml -e |
du (ty) |
segel -st |
sammel -st |
er, sie, es (on,ona,ono) |
segel -t |
sammel -t |
wir (my) |
segel -n |
sammel -n |
ihr (wy) |
segel-t |
sammel -t |
Sie (państwo, pani) |
segel-n |
sammel -n |
Oto kilka przykładów zastosowań:
- Ich sammle Muscheln (zbieram muszelki)
- Er segelt mit seiner Mutter (on żegluje ze swoja matką)
- Wir sammeln Blummen (my zbieramy kwiaty) |
2. Odmiana czasowników mocnych - przy odmianie zmieniają się nie tylko końcówki osobowe, jak i temat czasowników. Zmiany zachodzą w drugiej i trzeciej osobie liczby pojedynczej ( przy osobach: du, er, sie, es). W liczbie mnogiej nie zachodzą żadne zmiany.
- W temacie niektórych czasowników w 2. i 3. Osobie l. pojedynczej zmienia się a na ä (a Umlaut)
Tabelka przedstawia przykłady czasowników Fahrem (jechać) i laufen (iść) zmieniających się w 2. i 3. Osobie l. pojedynczej z a na ä
|
fahren (jechać) |
laufen (iść) |
ich |
fahre |
laufe |
du |
fährst |
läufst |
er/sie/es |
fährt |
läuft |
wir (my) |
fahren |
laufen |
ihr (wy) |
fahrt |
lauft |
Sie (państwo, pani) |
fahren |
laufen |
Do tej grupy należą również czasowniki takie jak:
backen (piec), saufen (pić), tragen (nosić), fangen (łapać), graben (kopać), blasen (dmuchać), rachen (mścić się), raten (radzić), laden (ładować), schlafen (spać), schlagen (bić), missfallen (odpaść), wachsen (rosnąć), waschen (myć).
- Samogłoska rdzenna -e w temacie zmienia się na -i w 2. i 3. osobie l. poj.
Tabelka przedstawia odmianę czasowników helfen (pomagać), nehmen (brać) i ich odmianę przez osoby
|
helfen (pomagać) |
nehmen (brać) |
Ich (ja) |
helfe |
nehme |
Du (ty) |
hilfst |
nimmst |
er/sie/es (on, ona,ono) |
hilft |
nimmt |
wir (my) |
helfen |
nehmen |
ihr (wy) |
helft |
nehmt |
Sie (państwo, pani) |
helfen |
nehmen |
Do tej grupy czasowników należą również: sprechen (rozmawiać), geben (dawać), messen (mierzyć), treffen (spotykać), brechen (łamać), werben (reklamować), treten (wstępować), essen (jeść), werfen (rzucać).
- Samogłoska rdzenna -e w temacie zmienia się na -ie w 2. i 3. osobie l. poj.
Tabelka przedstawia odmianę czasowników helfen (pomagać), nehmen (brać) i ich odmianę przez osoby
|
stehlen (graść) |
sehen (widziec) |
Ich (ja) |
stehle |
sehe |
Du (ty) |
stiehlst |
siehst |
er/sie/es (on,ona,ono) |
stiehlt |
sieht |
wir (my) |
stehlen |
sehen |
ihr (wy) |
stehlt |
seht |
Sie (państwo, pani) |
stehlen |
sehen |
Do tej grupy czasowników należą również: empfehlen (polecać), geschehen (zdarzać się), lesen (czytać)