W tej części serwisu znajdziesz przeróżne informacje na temat niemieckich czasowników. Das Verb czyli niemiecki czasownik pełni wiele istotnych funkcji w zdaniu. Podstawową jest wyrażanie akcji, czynności. Umożliwia konstruowanie zdań w różnych czasach gramatycznych: teraźniejszych, przyszłych i przeszłych. W kursach znajdujących się poniżej postaramy się rozwiać twoje wątpliwości związane z konstrukcją wszystkich niemieckich czasów: Präsens, Perfekt, Präteritum Imperfekt, Future I i II, Plusquamperfekt. Ponadto omówimy podstawowe informacje związane z czasownikami niemieckimi, przedstawimy czasowniki nieregularne, zasady tworzenia imiesłowów biernych Partizip II przydatnych w konstrukcjach czasów Perfekt, zapoznamy cię z czasownikami modalnymi i posiłkowymi.
Przydatne informacje, które przydadzą się na wstępie:
Poniżesz lista artykułów szczegółowo omawiająca każdy problem związany z czasami i czasownikami niemieckimi.
Das Perfekt, jest niemieckim czasem teraźniejszym dokonanym odpowiada on angielskim czasom Present Perfect Simple i Present Perfect Contiunuous. Używany jest w kontekście niedalekiej przeszłości, a skutki wykonywanej czynności, która właśnie się skończyła są widoczne do chwili obecnej. Ze względu, że w zasadzie czas ten odnosi się do przeszłości, a nie teraźniejszości w niniejszym artykule będzie on omawiany jako czas przeszły dokonany. Należy jednak zaznaczyć, że mając na myśli czas przeszły dokonany w dalszej części tego artykułu nie należy go jednocześnie mylić z czasem tzw. zaprzeszłym odpowiadającemu angielskiemu czasowi Past Perfect, który jest czasem służącym do mówienia o czynnościach które wydarzyły się w przeszłości przed innymi czynnościami mającymi miejsce w przeszłości (stąd nazwa zaprzeszły) i jednocześnie nie mającymi związku z teraźniejszością i chwilą obecną. Omawiany czas Das Perfekt taki związek nie jako posiada - na osi czasu moglibyśmy go umieścić gdzieś pomiędzy przeszłością a teraźniejszością. Mam nadzieję, że po dokładnym przeanalizowaniu tego kursu jak i osobnego kursu o czasie zaprzeszłym sprawa tych niuansów gramatycznych się rozjaśni i wszystko stanie się klarowne.
Czas przeszły Perfekt, jest drugim czasem przeszłym w języku niemieckim, jest on używany w rozmowach, pytaniach, odpowiedziach, używamy go wszędzie tam, kiedy mówimy o czynnościach przeszłych dokonanych. Perfekt jest czasem złożonym. Składa się on z czasownika ,,haben” (mieć), lub ,,sein (być)” odmienionego w czasie teraźniejszym (Präsens) i imiesłowu biernego Partizip II danego czasownika, który występuje w formie nieodmienionej.
Przeanalizujmy budowę czasu przeszłego Perfekt
| Perfekt ------> haben(mieć), sein(być) + Partizip II |
haben, sein - to czasowniki posiłkowe, odmieniane w czasie teraźniejszym (Präsens).
Poniżej przedstawiamy odmianę czasowników posiłkowych takich jak: haben (mieć), sein (być)
|
|
haben (mieć) |
sein (być) |
|
ich (ja) |
habe |
bin |
|
du (ty) |
hast |
bist |
|
er/sie/es (on, ona,ono) |
hat |
ist |
|
wir (my) |
haben |
sind |
|
ihr (wy) |
habt |
seid |
|
Sie (państwo, pani) |
haben |
sind |
Partizip II - to imiesłów bierny (odpowiednik angielskiego Past Participle, popularnego czasownika z końcówką -ed). Imiesłów bierny może być: regularny, nieregularny, bądź mieszany. W dziale Czasowniki Nieregularne znajdziesz listę podstawowych niemieckich czasowników i ich imiesłowów biernych przydatnych w konstrukcji tego czasu.
Poniżej przeanalizujemy konstruckję Partizip II - Imiesłowu biernego w poszczególnych 3 przypadkach: regularny, nieregularny, mieszany:
| Trzecia forma czasownika: ge + zmieniony temat + en |
Przykład:
| Er ist ins Kino gegangen. - (On poszedł do kina.) |
Uwaga! W jezyku niemieckim istnieje również pewna grupa czasowników, które tworząc imiesłów bierny w sposób nieregularnych zmieniają samogłoskę w temacie czasownika oraz przyjmują końcówkę -t! Przykładem może być czasownik senden => gesandt
| senden (wysyłać) | |
| ich | habe gesandt |
| du | hast gesandt |
| er, sie, es | hat gesandt |
| wir | haben gesandt |
| ihr | habt gesandt |
| sie | haben gesandt |
| Trzecia forma czasownika: ge + temat czasownika + t
ge + tanz + t = getanzt |
Przykład:
| Ich habe gestern lange getanzt. - (Ja wczoraj długo tańczyłem.) |
Uwaga! W jezyku niemieckim istnieje również znaczna grupa czasowników głównie pochodzenia obcego zakończona na -ieren jak np. studieren. Czasowniki te choć w większości odmieniają się regularnie tworząc imiesłów bierny nie są poprzedzane przez przedrostek ge-! Stąd studieren => studiert
| studieren (studiować) | |
| ich | habe studiert |
| du | hast studiert |
| er, sie, es | hat studiert |
| wir | haben studiert |
| ihr | habt studiert |
| sie | haben studiert |
| Trzecia forma czasownika: ge + temat czasownika + en
ge + fahr + en = gefahren |
Przykłd:
| Er ist nach Wien gefahren. - (On pojechał do Wiednia.) Jan hat das Auto seines Vaters gefahren. - (Jan prowadził samochód swojego ojca) |
Teraz czas by przedstawić szczegółową odmianę czasowników regularnych, nieregularnych zarówno z haben jak i sein.
| Czasowniki regularne | Czasowniki nieregularne | |||
| suchen (szukać) | reisen (podrożować) | finden (znajdować) | gehen (iść) | |
| ich | habe gesucht | bin gereist | habe gefunden | bin gegangen |
| du | hast gesucht | bist gereist | hast gefunden | bist gegangen |
| er, sie, es | hat gesucht | ist gereist | hat gefunden | ist gegangen |
| wir | haben gesucht | sind gereist | haben gefunden | sind gegangen |
| ihr | habt gesucht | seid gereist | habt gefunden | seid gegangen |
| sie | haben gesucht | sind gereist | haben gefunden | sind gegangen |
Poniżej przyjrzymy się jeszcze odmianie 3 podstawowych czasowników: haben, sein i werden
| haben (mieć) | sein (być) | werden (stawać się) | |
| ich | habe gehabt | bin gewesen | bin geworden |
| du | hast gehabt | bist gewesen | bist geworden |
| er, sie, es | hat gehabt | ist gewesen | ist geworden |
| wir | haben gehabt | sind gewesen | sind geworden |
| ihr | habt gehabt | seid gewesen | seid geworden |
| sie | haben gehabt | sind gewesen | sind geworden |
Uwaga! Czasowniki modalne takie jak:
zawsze jako czasownika posiłkowego w czasach Perfekt używają czasownika haben, tworząc natomiast imiesłów bierny (tzw. 3 formę) otrzymują końcówkę -t i w temacie tracą umlaut (przegłos). Schmat poniżej:
|
Trzecia forma czasownika: ge + temat czasownika bez umlaut + t ge + konn + t = gekonnt |
Zanim przejdziemy do kolejnego problemu związanego z czasem Perfekt przyjrzyjmy się kilku przykładom zastosowania opanowanych do tej pory wiadomości w konkretnych zdaniach.
Oto kilka przykładów zastosowań:
|
-Ich habe ein Buch gelesen. (Ja czytałem książkę.) |
Napewno czytając artykuł do tej pory zastanawiałeś się nad tym z jakimi czasownikami używamy czasownika posiłkowego haben, a z jakimi sein. Teraz przejdziemy właśnie do wyjaśnienia tego zagadnienia.
Czas przeszły Perfekt z ,,sein” tworzą:
Oto kilka przykładów zastosowań:
|
-Er ist Lange bei Tanja gewesen. (On był długo u Tanji) |
Oto kilka przykładów zastosowań:
|
-Er ist gestern gestorben. (On wczoraj umarł) |
Do tych czasowników należą ponato.: einschlafen (zasypiać),entstehen (powstawać), wachsen (rosnąć), aufwachen (budzić się), gebären (rodzić się), sterben (umierać), vergehen ( przemijać) …
Oto kilka przykładów zastosowań:
|
-Sie ist nach Hause gegangen. (Ona poszła do domu) |
Do tych czasowników należą np.: fahren (jechać), gehen (iść), fliegen (lecieć), schwimmen (pływać), wandern (wendrować), umsteigen (przesiadac się), kommen (przybywać)…
Czas przeszły Perfekt z ,,haben” tworzą:
Oto kilka przykładów zastosowań:
|
-Er hat sich gestern gewaschen. (on się wczoraj umył) |
Do tych czasowników należą np.: sich waschen (myć się), sich treffen (spotkać się), sich erinnern (przypominać sobie), sich freuen (cieszyć się)
Oto kilka przykładów zastosowań:
|
-Ich habe die Frau nicht gesehen. (Ja nie widziałem tej kobiety) |
Do tych czasowników należą np.
kaufen (kupować), sehen (widzieć), lieben (kochać), verstehen (rozumieć), erklären (wyjaśniać)
Oto kilka przykładów zastosowań:
|
- Ich habe es nicht gekonnt. (Ja tego nie potrafiłem/łam) |
Oto kilka przykładów zastosowań:
|
-Er hat auf dem Tisch gesessen. (On siedział na stole) |
Oto kilka przykładów zastosowań:
|
-Es hat gestern stark geschneit. (Wczoraj mocno padał śnieg) |
Do tych czasowników należą np.: es donnert (grzmi), es regnet (pada deszcz),es hagelt (pada grad), es schneit (pada śnieg), es gibt (znajduje się), es gefällt (podoba się)
Niektóre czasowniki w niemieckim tworzą Perfekt zarówno z ,, haben” jak i ,,sein”
Zależy to od tego, czy są w zdaniu użyte jako czasowniki przechodnie czyli wymagające dopełnienia w bierniku, wtedy tworzą Perfekt z ,,haben”, czy też nieprzechodnie, wyrażające ruch, kierunek, w którym się zmierza wówczas tworzy się Perfekt z ,,sein”.
Oto kilka przykładów zastosowań:
|
-Das Baby ist erschrocken. (Dziecko się przestraszyło) |
Präteritum Imperfekt, czyli niemiecki Czas Przeszły Prosty jest tematem tego kursu. Jeżeli jesteś osobą, które uczyła się innych języków obcych np. angielskiego to możesz łatwo odnieść ten czas do tamtejszego Past Simple. Podobnie jak Past Simple, Czas Präteritum przedstawia wydarzenia z przeszłości, nie wiążąc ich z teraźniejszością. Ponadto ze względu iż w jezyku niemieckim nie występują odpowiedniki czasów ciągłych, na Czas Präteritum z angielskiego tłumaczymy również Past Continuous czy zwroty empatyczne: I did play footbal. Czynności wyrażane przezCzas Przeszły Prosty mogą być ukończone bądź nie. Dzięki Präteritum Imperfekt można opowiedzieć, co się wcześniej wydarzyło, co ktoś robił w przeszłości. Ten czas używany jest przede wszystkim w opowiadaniach , sprawozdaniach czy też bajkach, tym samym również często w języku pisanym.
Aby zbudować zdanie w Czas Przeszły Prosty wystarczy tylko druga forma czasownika odmieniona odpowiednio przez osoby. Pamiętając formy prezentowane w tabeli poniżej, wiemy, że druga forma czasownika haben (mieć) brzmi hatte (miałem) a druga forma czasownika sein (być) brzmi war (byłem).
Präteritum czasowników regularnych:
Od czasownika odcinamy końcówkę -en, a następnie dodajemy -t oraz końcówki odmiany czasu teraźniejszego, oprócz trzeciej osoby liczby pojedynczej, która równa się pierwszej osobie.
Uwaga! Do czasowników, których temat kończy się na –t, -d lub –m, -n dodaje się samogłoskę –e przed przedrostkiem –t oraz końcówkami osobowymi
|
|
fragen (pytać) |
warten (czekać) |
kaufen (kupować) | enden (kończyć się) |
|
ich (ja) |
fragte |
wartete |
kaufte | endete |
|
du (ty) |
fragtest |
wartetest |
kauftest | endetest |
|
er, sie, es (on,ona,ono) |
fragte |
wartete |
kaufte | endete |
|
wir (my) |
fragten |
warteten |
kauften | endeten |
|
ihr (wy) |
fragtet |
wartetet |
kauftet | endetet |
|
Sie (państwo, pani) |
fragten |
warteten |
kauften | endeten |
Oto kilka przykładów zastosowań:
| - Ich fragte meinen Lehrer um die Hausaufgaben. (Ja pytałem mojego nauczyciela o zadanie domowe) - Er wartete auf meine Schwerter vor der Schule. (On czekał na moja siostrę przed szkołą) |
Präteritum czasowników nieregularnych
W przypadku czasowników nieregularnych odmienianych w czasie przeszłym prostym mogą występować dwa schematy odmiany:
1. (Występuje rzadziej) czasowniki nieregularne otrzymują przyrostek –t oraz końcówki osobowe czasu teraźniejszego (z wyjątkiem trzeciej osoby liczby pojedynczej), przy czym zmienia się temat bezokolicznika. Do tej grupy należą czasowniki takie jak:
Kennen (znać), Rennen (pędzić), Senden (przesyłać), Nennen (nazywać), Sich wenden (zwracać się), Bringen (przynosić), Wissen (wiedzieć), Denken (myśleć)
ORAZ MODALNE: Können (móc), Dürfen (mieć pozwolenie), Mögen (lubić), Wollen (chcieć), Müssen (musieć), Sollen (mieć powinność).
Tabelka przedstawia odmianę czasowników nieregularnych czasownika ,,kennen” (znać), ,,rennen” (biegać)oraz czasownika modalnego ,,sollen” (mieć powinność)
|
|
kennen (znać) |
rennen (biegać) |
sollen (mieć powinność) |
|
ich (ja) |
kannte |
rannte |
sollte |
|
du (ty) |
kanntest |
ranntest |
solltest |
|
er, sie, es (on,ona,ono) |
kannte |
rannte |
sollte |
|
wir (my) |
kanten |
rannten |
sollten |
|
ihr (wy) |
kanntet |
ranntet |
solltet |
|
Sie (państwo, pani) |
kannten |
rannten |
sollten |
Oto kilka przykładów zastosowań:
| - Ich kannte den Schauspieler. (Znałem tego aktora) - Wir sollten die Hausaufgaben machen. (My powinniśmy zrobić to zadanie domowe) |
2. czasowniki nieregularne w odmianie mocnej, tworzą Präteritum od tematu, tj. po odrzuceniu końcówki bezokolicznikowej -en, temat ulega zmianie na nieregularny w czasie przeszłym - przez zamianę samogłoski rdzennej (np. e na a), następnie dodaje się końcówki osobowe czasu teraźniejszego z wyjątkiem 1 i 3 osoby l. poj., które nie otrzymują żadnych końcówek.
Tabelka przedstawia odmianę czasownika mocnego fahren (jechać), fliegen (latać), springen (skakać) w Präteritum
|
|
fahren (jechać) |
fliegen (latać) | springen (skakać) |
|
ich (ja) |
fuhr |
flog | sprang |
|
du (ty) |
fuhrst |
flogst | sprangst |
|
er, sie, es (on,ona,ono) |
fuhr |
flog | sprang |
|
wir (my) |
fuhren |
flogen | sprangen |
|
ihr (wy) |
fuhrt |
flogt | sprangt |
|
Sie (państwo, pani) |
fuhren |
flogen | sprangen |
Uwaga! Zwróć uwagę, ze w 1 (ich) i 3(er, sie, es) osbobie liczby pojedynczej nie dodajemy końcówki.
Oto kilka przykładów zastosowań:
| - Er bot mir die Hilfe an. (On zaproponował mi pomoć) - Er fuhr nach hause. (On pojechał do domu) - Ich half ihr beim tanzen. (Pomogłam jej w tańczeniu) |
Na koniec warto jeszcze przeanalizować odmianę popularnych i często stosowanych czasowników: haben, sein, werden (głównie ze względu na to iż są używane w konstrykcji innych czasów.)
Tabelka przedstawia odmianę czasowników posiłkowych sein (być) i haben (mieć) oraz werden ( stawać się) w czasie Präteritum
|
|
haben (mieć) |
werden (stawać się) |
sein (być) |
|
ich (ja) |
hatte |
wurde |
war |
|
du (ty) |
hattest |
wurdest |
warst |
|
er/sie/es (on, ona,ono) |
hatte |
wurde |
war |
|
wir (my) |
hatten |
wurden |
waren |
|
ihr (wy) |
hattet |
wurdet |
wart |
|
Sie (państwo, pani) |
hatten |
wurden |
waren |
Dość istotna jest również znajomość odmiany czasowników modalnych stąd przykład Müssen (musieć), Können (móc) i Mögen (lubić) w tabelce poniżej:
|
|
Müssen (musieć) |
Können (móc) |
Mögen (lubić) |
|
ich (ja) |
musste |
konnte |
mochte |
|
du (ty) |
musstest |
konntest |
mochtest |
|
er/sie/es (on, ona,ono) |
musste |
konnte |
mochte |
|
wir (my) |
mussten |
konnten |
mochten |
|
ihr (wy) |
musstet |
konntet |
mochtet |
|
Sie (państwo, pani) |
mussten |
konnten |
mochten |
Do czasowników mocnych należą:
| Infinitiv |
3. Person Präsens |
1./3. Person Präteritum |
3. Person Partizip Perfekt |
|
backen (piec) |
bäckt |
backte/buk |
hat gebacken |
|
befehlen (rozkazywać) |
befiehlt |
befahl |
hat befohlen |
|
beginnen (zaczynać) |
beginnt |
begann |
hat begonnen |
|
beißen (gryźć) |
beißt |
biss |
hat gebissen |
|
beweisen (udowodnić) |
beweist |
bewies |
hat bewiesen |
|
bewegen (poruszać się) |
bewegt |
bewog |
hat bewogen |
|
bewerben sich (ubiegać się) |
bewirbt sich |
bewarb |
hat sich beworben |
|
biegen (wygiąć, skręcić) |
biegt |
bog |
hat/ist gebogen |
|
bieten (oferować) |
bietet |
bot |
hat geboten |
|
binden (wiązać) |
bindet |
band |
hat gebunden |
|
bitten (prosić) |
bittet |
bat |
hat gebeten |
|
bleiben (pozostać) |
bleibt |
blieb |
ist geblieben |
|
braten (piec, smażyć) |
brät |
briet |
hat gebraten |
|
brechen (łamać) |
bricht |
brach |
hat/ist gebrochen |
|
brennen (palić) |
brennt |
brannte |
hat gebrannt |
|
bringen (przynieść) |
bringt |
brachte |
hat gebracht |
|
denken (myśleć) |
denkt |
dachte |
hat gedacht |
|
empfangen (przyjmować) |
empfängt |
empfing |
hat empfangen |
|
empfehlen (polecać) |
empfiehlt |
empfahl |
hat empfohlen |
|
entscheiden (decydować) |
entscheidet |
entschied |
hat entschieden |
|
erschrecken (wystraszyć się) |
erschrickt |
erschrack |
ist erschrocken |
|
essen (jeść) |
isst |
aß |
hat gegessen |
|
fahren (jechać) |
fährt |
fuhr |
ist/hat gefahren |
|
fallen (upadać) |
fällt |
fiel |
ist gefallen |
|
fangen (łapać) |
fängt |
fing |
hat gefangen |
|
finden (znajdować) |
findet |
fand |
hat gefunden |
|
fliegen (latać) |
fliegt |
flog |
ist/hat geflogen |
|
fliehen (uciekać) |
flieht |
floh |
ist geflohen |
|
fließen (płynąć) |
fließt |
floß |
ist geflossen |
|
frieren (marznąć) |
friert |
fror |
ist/hat gefroren |
|
gebären (rodzić) |
gebärt/ |
gebar |
hat geboren |
|
geben (dawać) |
gibt |
gab |
hat gegeben |
|
gehen (iść) |
geht |
ging |
ist gegangen |
|
gelingen (udać się) |
gelingt |
gelang |
ist gelungen |
|
gelten (mieć ważność, uchodzić) |
gilt |
galt |
hat gegolten |
|
genesen (wyzdrowieć) |
genest |
genas |
ist genesen |
|
genießen (jeść, żażywać) |
genießt |
genoss |
hat genossen |
|
geschehen (zdarzyć się) |
geschieht |
geschah |
ist geschehen |
|
gewinnen (wygrać) |
gewinnt |
gewann |
hat gewonnen |
|
gießen (podlewać) |
gießt |
goss |
hat gegossen |
|
gleichen (z/równać) |
gleicht |
glich |
hat geglichen |
|
greifen (sięgać, chwytać) |
greift |
griff |
hat gegriffen |
|
haben (mieć) |
hat |
hatte |
hat gehabt |
|
halten (trzymać, zatrzymywać) |
hält |
hielt |
hat gehalten |
|
hängen (wisieć) |
hängt |
hing |
hat gehangen |
|
heben (podnosić) |
hebt |
hob |
hat gehoben |
|
heißen (nazywać się) |
heißt |
hieß |
hat geheißen |
|
helfen (pomagać) |
hilft |
half |
hat geholfen |
|
kennen (znać) |
kennt |
kannte |
hat gekannt |
|
klingen (brzmieć) |
klingt |
klang |
hat geklungen |
|
kommen (przychodzić) |
kommt |
kam |
ist gekommen |
|
laden (ładować) |
lädt |
lud |
hat geladen |
|
lassen (kazać, pozwalać, zostawiać) |
lässt |
ließ |
hat gelassen |
|
laufen (biec) |
läuft |
lief |
ist gelaufen |
|
leiden (cierpieć) |
leidet |
litt |
hat gelitten |
|
leihen (pożyczać) |
leiht |
lieh |
hat geliehen |
|
lesen (czytać) |
liest |
las |
hat gelesen |
|
liegen (leżeć) |
liegt |
lag |
hat gelegen |
|
lügen (kłamać) |
lügt |
log |
hat gelogen |
|
messen (mierzyć) |
misst |
maß |
hat gemessen |
|
nehmen (brać) |
nimmt |
nahm |
hat genommen |
|
nennen (nazywać) |
nennt |
nannte |
hat genannt |
|
pfeifen (gwizdać) |
pfeift |
pfiff |
hat gepfiffen |
|
raten (radzić) |
rät |
riet |
hat geraten |
|
reißen (rwać, drzeć) |
reißt |
riss |
hat/ist gerissen |
|
reiten (jeździć konno) |
reitet |
ritt |
ist/hat geritten |
|
rennen (pędzić) |
rennt |
rannte |
ist gerannt |
|
riechen (wąchać, pachnieć) |
riecht |
roch |
hat gerochen |
|
rufen (wołać) |
ruft |
rief |
hat gerufen |
|
schaffen (stworzyć) |
schafft |
schuf |
hat geschaffen |
|
scheinen (wydawać się, świecić) |
scheint |
schien |
hat geschienen |
|
schieben (popychać, przesunąć) |
schiebt |
schob |
hat geschoben |
|
schießen (strzelać) |
schießt |
schoss |
hat geschossen |
|
schlafen (spać) |
schläft |
schlief |
hat geschlafen |
|
schlagen (bić, uderzać) |
schlägt |
schlug |
hat geschlagen |
|
schließen (zamykać) |
schließt |
schloss |
hat geschlossen |
|
schmeißen (wyrzucać) |
schmeißt |
schmiss |
hat geschmissen |
|
schmelzen (topić [się]) |
schmilzt |
schmolz |
hat/ist geschmolzen |
|
schneiden (ciąć, kroić) |
schneidet |
schnitt |
hat geschnitten |
|
schreiben (pisać) |
schreibt |
schrieb |
hat geschrieben |
|
schreien (krzyczeć) |
schreit |
schrie |
hat geschrie(e)n |
|
schweigen (milczeć) |
schweigt |
schwieg |
hat geschwiegen |
|
schwimmen (pływać) |
schwimmt |
schwamm |
ist/hat geschwommen |
|
schwören (przysięgać) |
schwört |
schwor |
hat geschworen |
|
sehen (widzieć) |
sieht |
sah |
hat gesehen |
|
sein (być) |
ist |
war |
ist gewesen |
|
senden (wysyłać) |
sendet |
sandte |
hat gesandt |
|
singen (śpiewać) |
singt |
sang |
hat gesungen |
|
sinken (tonąć) |
sinkt |
sank |
ist gesunken |
|
sitzen (siedzieć) |
sitzt |
saß |
hat gesessen |
|
sprechen (rozmawiać, mówić) |
spricht |
sprach |
hat gesprochen |
|
springen (skakać) |
springt |
sprang |
ist gesprungen |
|
stehen (stać) |
steht |
stand |
hat gestanden |
|
stehlen (kraść) |
stiehlt |
stahl |
hat gestohlen |
|
steigen (wspinać się) |
steigt |
stieg |
ist gestiegen |
|
sterben (umierać) |
stirbt |
starb |
ist gestorben |
|
stoßen (popychać) |
stößt |
stieß |
hat/ist gestoßen |
|
streichen (skreślać, malować) |
streicht |
strich |
hat gestrichen |
|
streiten (kłócić się) |
streitet |
stritt |
hat gestritten |
|
tragen (nosić) |
trägt |
trug |
hat getragen |
|
treffen (spotykać się) |
trifft |
traf |
hat getroffen |
|
treiben (uprawiać) |
treibt |
trieb |
hat/ist getrieben |
|
treten (deptać) |
tritt |
trat |
ist/hat getreten |
|
trinken (pić) |
trinkt |
trank |
hat getrunken |
|
tun (czynić) |
tut |
tat |
hat getan |
|
unterbrechen (przerywać) |
unterbricht |
unterbrach |
hat unterbrochen |
|
unterschreiben (podpisywać) |
unterschreibt |
unterschrieb |
hat unterschrieben |
|
verderben (psuć się) |
verdirbt |
verdarb |
ist verdorben |
|
vergessen (zapominać) |
vergisst |
vergaß |
hat vergessen |
|
vergleichen (porównywać) |
vergleicht |
verglich |
hat verglichen |
|
verlieren (tracić, przegrywać) |
verliert |
verlor |
hat verloren |
|
vermeiden (uniknąć) |
vermeidet |
vermied |
hat vermieden |
|
verschwinden (znikać) |
verschwindet |
verschwand |
ist verschwunden |
|
verzeihen (przebaczać) |
verzeiht |
verzieh |
hat verziehen |
|
wachsen (rosnąć) |
wächst |
wuchs |
ist gewachsen |
|
waschen (myć, prać) |
wäscht |
wusch |
hat gewaschen |
|
werben (zjednywać, reklamować) |
wirbt |
warb |
hat geworben |
|
werden (stać się, zostać) |
wird |
wurde |
ist geworden |
|
werfen (rzucać) |
wirft |
warf |
hat geworfen |
|
wiegen (ważyć) |
wiegt |
wog |
hat gewogen |
|
wissen (wiedzieć) |
weiß |
wusste |
hat gewusst |
|
ziehen (ciągnąć) |
zieht |
zog |
hat gezogen |
|
zwingen (zmuszać) |
zwingt |
zwang |
hat gezwungen |
W ostatnim przypadku forma imiesłowu jest taka sama dla wszystkich osób, w w/w tabeli czasownik posiłkowy został odmieniony do 3. osoby liczby pojedynczej.
Niniejszy artykuł poświęcimy niemieckiemu czasowi przyszłemu. Czas Przyszły - Future w języku niemieckim możemy podzielić na dwie formy:
Czas przyszły jest formą złożoną i składa się z czasownika posiłkowego ,,werden” (stać się), odmiennego w czasie teraźniejszym, oraz bezokolicznika danego czasownika, który stawiamy na końcu zdania.
Poniżej schemat Konstrukcji zdania w czasie Future:
| Podmiot + | WERDEN (stać się) - czasownik posiłkowy, -odmieniamy w czasie teraźniejszym |
+ dopełnienie | + bezokolicznik - na końcu zdania |
Uwaga! Jeżeli ktoś do tej pory miał styczność z językiem angielskim warto zaznaczyć iż niemiecki czas przyszły odpowiada dwóm formom angielskim: Future Simple (I will go to sister) i Future Continuous (I will be going to sister).
Poniżej przedstawiamy odmianę czasownika posiłkowego ,,werden” (stać się) w czasie teraźniejszym:
|
|
werden (stać się) |
|
ich (ja) |
werde |
|
du (ty) |
wirst |
|
er, sie, es (on,ona,ono) |
wird |
|
wir (my) |
werden |
|
ihr (wy) |
werdet |
|
Sie (państwo, pani) |
werden |
ZASTOSOWANIE CZASU PRZYSZŁEGO
Tabelka przedstawia budowę czasu przeszłego FUTUR I
| Futur I = werden + Infinitiv I Aktiv (bezokolicznik I strony czynnej) |
1. Oto kilka przykładów zastosowań wyrażające czynności, która może się odbyć w przyszłości rzeczywiście lub przypuszczalnie:
|
- Wir werden meinen Freund besuchen. |
2. Oto kilka przykładów zastosowań wyrażające przypuszczenie odnoszące się do teraźniejszości:
|
- Ela iest heute nich da. Sie wird wohl krank sein. |
Tabelka przedstawia budowę czasu przeszłego FUTUR II
|
Futur II = werden+ Infinitiv II Aktiv (bezokolicznik II strony czynnej) |
Uwaga! Infinitiv II Aktiv (bezokolicznik II strony czynnej) składa się z imiesłowu biernego i czasownika posiłkowego haben bądź sein zawsze w formie bezokolicznika.
1. Oto kilka przykładów zastosowań czasu:
|
- Sie wird den Examen bestimmt bestanden haben. |
2. Futur II wyraża również przypuszczenie odnoszące się do przeszłości. Jest to najważniejsze zastosowanie czasu Futur II. Oto kilka przykładów zastosowań:
|
- Er wird wohl in die Oper gegangen sein. |
Uwaga! Użyciem czasownika ,,haben” lub ,,sein”, współtworzącego formę czasu Futur II, rządzą takie same reguły jak w Perfekcie! Poniżej typowy błąd z tym związany:
|
Zdanie złe: Frau Schultz ist nicht zu Hause. Sie wird schon wieder verreist haben. |
Plusquamperfekt, czyli niemiecki Czas Zaprzeszły jest tematem niniejszego kursu. Jeżli uczyłeś się już do tej pory języka angielskiego możesz ten czas skojarzyć z tamtejszym Past Perfect. Czas Plusquamperfekt jest stosowany do wyrażania czynności których akcja miała miejsce przed innymi czaynnościami w przeszłości stąd jego nazwa zaprzeszły.
Czas zaprzeszły składa się z czasowników posiłkowych takich jak: sein (być) i haben (mieć) odmienianych w czasie przeszłym Imperfekt (Präteritum) oraz imiesłowu czasu przeszłego Partizip II. Użycie czasownika ,,sein” (być) i ,,haben” (mieć) uzależnione jest od tych samych zasad, jakie obowiązują przy tworzeniu czasu przeszłego Perfekt.
Na dobry początek warto rozpocząć od przyswojenia sobie odmiany czasowników posiłkowych sein i haben. Tabelka poniżej przedstawia odmianę czasownika ,,sein” (być) i ,,haben” (mieć) w czasie czasie przeszłym Imperfekt (Präteritum), które następnie służa w konstrukcji Czasu zaprzeszłego - Plusquamperfekt.
|
|
haben (mieć) |
sein (być) |
|
ich (ja) |
hatte |
war |
|
du (ty) |
hattest |
warst |
|
er/sie/es (on, ona,ono) |
hatte |
war |
|
wir (my) |
hatten |
waren |
|
ihr (wy) |
hattet |
wart |
|
Sie (państwo, pani) |
hatten |
waren |
Do konstruowania pełnego zdania w czasie Plusquamperfekt jak już wspominaliśmy powyżej prócz czasowników posiłkowych sein czy to haben potrzebujemy jeszcze imiesłów bierny. By nie powtarzać w sposób rozbudowanych zgadnienia tworzenia imiesłowów biernych (Partizip II) od czasowników warto przeglądnąć artykuł Czas Przeszły Dokonany (Perfekt) gdyż owe zasady są identyczne w obu przypadkach. Tym samym zasadą jak w Czasie Przeszłym Dokonanym podlega również dobór czasownika posiłkowego tj. czy z danym Partizip II ma występować sein czy też haben, również i w tym przypadku odsyłamy do artykułu Czas Przeszły Dokonany (Perfekt). W artykule Czasowniki Nieregularne znajdziesz natomiast długa listę podstawowych czasowników nieregularnych i ich imiesłowów biernych (Partizip II).
Ucząc się czasu Plusquamperfekt warto znać już czas Perfekt (Czas przeszły dokonany), gdyż konstrukcja zdania jest niemal identyczna jednyną różnicą jest fakt, że czasowniki posiłkowe haben (mieć) i sein (być) odmieniają się w czasie przeszłym (Präteritum), a nie w czasie teraźniejszym (Präsens).
Poniżej porównanie obu konstrukcji:
|
Czas Zaprzeszły - Plusquamperfekt: Podmiot + haben/sein odmieniony w (Präteritum) + dopełnienie + Partizip II |
|
Czas przeszły dokonany - Perfekt: Podmiot + haben/sein odmieniony w (Präsens) + dopełnienie + Partizip II |
Oto kilka przykładów zastosowań:
| Sie hatte mich nicht gesehen. (On mnie nie widziała) Ich war in die Türkei gefahren. (Pojechałem do Turcji) |
ZASTOSOWANIE CZASU PLUSQUAMPERFEKT
Oto kilka przykładów zastosowań:
|
Er ging am Montag früher zu Bett, denn er war schon um 6 Uhr morgens aufgestanden. |
|
Wir konnten nicht ins Ausland fahren. Wir hatten zu wenig Geld verdient. |
Oto kilka przykładów zastosowań:
|
Nachdem er das Licht eingeschaltet hatte, bemerkte er am Fenster einen Mann. |
|
Nachdem ich den Bericht geschrieben hatte, brachte ich ihn zum Chef. |
Die Modalverben, czyli czasowniki modalne w jezyku niemieckim będa tematem tego kursu. W języku niemieckim występuje 6 czasowników modalnych. Czasowniki te występują z bezokolicznikiem bez zu innego czasownika, tworząc razem z nim orzeczenie zdania. Bezokolicznik znajduje się wówczas na końcu zdania.
Do czasowników modalnych- (Modalverben) należą:
Czasowniki te podlegają swoim własnym zasadom odmiany przez osoby: Formy trzeciej i pierwszej osoby liczby pojedynczej nie mają znanych nam końcówek osobowych i są identyczne. W temacie niektórych czasowników dochodzi do zmiany samogłoski, w liczbie pojedynczej znika też Umlaut.
Tabela odmian czasowników modalnych
|
|
können |
dürfen |
sollen |
müssen |
wollen |
mögen |
|
ich |
kann |
darf |
soll |
muss |
will |
mag |
|
du |
kannst |
darfst |
sollst |
musst |
willst |
magst |
|
er |
kann |
darf |
soll |
muss |
will |
mag |
|
sie |
kann |
darf |
soll |
muss |
will |
mag |
|
es |
kann |
darf |
soll |
muss |
will |
mag |
|
wir |
können |
dürfen |
sollen |
müssen |
wollen |
mögen |
|
ihr |
könnt |
dürft |
sollt |
müsst |
wollt |
mögt |
|
sie |
können |
dürfen |
sollen |
müssen |
wollen |
mögen |
|
Sie |
können |
dürfen |
sollen |
müssen |
wollen |
mögen |
Jak używamy KÖNNEN i DÜRFEN w zdaniu?
Oto kilka przykładów zastosowań.
Z bezokolicznikiem innego czasownika, który umieszczamy na końcu zdania. Pamiętamy, że bezokolicznik ZAWSZE bez ,,zu”.
| - Ich kann schon gut Auto fahren (Ja umiem już dobrze jeździć samochodem) - Sie dürfen hier nicht parken (Nie może pani tutaj zaparkować) |
Uwaga! Poniżej przedstawiamy typowy błąd popełniany przez osoby początkujące w języku niemieckim:
| Zdanie złe: Unser Lehrer kann den Stoff gut zu erklären. Dobrze: Unser Lehrer kann den Stoff gut erklären. ( Nasz nauczyciel potrafi ten materiał dobrze wytłumaczyć ) |
Jak używamy SOLLEN i MÜSSEN w zdaniu?
Oto kilka przykładów zastosowań.
Z bezokolicznikiem innego czasownika, który umieszczamy na końcu zdania. Pamiętamy, że bezokolicznik ZAWSZE bez ,,zu”.
| -Daniel, du sollst öfter deinen Eltern helfen (Daniel, ty powinieneś częściej pomagać twoim rodzicom ) -Ich muss et was essen ( Ja muszę coś zjeść) |
Uwaga! Poniżej przedstawiamy typowy błąd popełniany przez osoby początkujące w języku niemieckim:
| Zdanie złe:Mein Vater musst oft sonntags arbeiten. Dobrze: Mein Vater muss oft sonntags arbeiten. ( Mój tata musi często w niedzielę pracować ) |
Jak używamy WOLLEN i MÖGEN w zdaniu?
Oto kilka przykładów zastosowań.
Z bezokolicznikiem innego czasownika, który umieszczamy na końcu zdania. Pamiętamy, że bezokolicznik ZAWSZE bez ,,zu”.
| - Was wollt ihr jetzt machen? (Co chcecie teraz zrobić? ) - Ich mag deine Schwester ( Ja lubię twoją siostrę ) |
Uwaga! Poniżej przedstawiamy typowy błąd popełniany przez osoby początkujące w języku niemieckim:
| Zdanie złe:Ich wolle kein Fleisch essen.musst Dobrze: Ich will kein Fleisch essen.( Ja nie chcę jeść mięsa ) |
Poniżej znajduje się lista najczęściej stosowanych czasowników nieregularnych w jezyku niemieckim, zapewne stanie się ona niezastąpiona podczas konstruowania niemieckich zdań w czasach perfekt.
|
Infinitiv |
Imperfekt |
Partizip II |
Znaczenie |
|
anbieten |
bot an |
angeboten |
oferować |
|
anziehen |
zog sich an |
sich angezogen |
ubierać się |
|
auffallen |
fiel auf |
aufgefallen |
zwracać uwagę |
|
backen |
buk/backte |
gebacken |
piec |
|
befehlen |
befahl |
befohlen |
rozkazać |
|
beginnen |
begann |
begonnen |
zaczynać |
|
bekommen |
bekam |
bekommen |
otrzymywać |
|
biegen |
bog |
gebogen |
skręcać |
|
bieten |
bot |
geboten |
oferować |
|
bitten |
bat |
gebeten |
prosić |
|
bleiben |
blieb |
geblieben |
pozostać |
|
braten |
briet |
gebraten |
piec/smażyć |
|
brechen |
brach |
gebrochen |
łamać |
|
brennen |
brannte |
gebrannt |
palić się |
|
bringen |
brachte |
gebracht |
przynosić |
|
denken |
dachte |
gedacht |
myśleć |
|
dürfen |
durfte |
gedurft |
móc |
|
empfehlen |
empfahl |
empfohlen |
polecić |
|
empfinden |
empfand |
empfunden |
odczuwać, doznać |
|
entscheiden |
entschied |
entschieden |
za/decydować |
|
erschrecken |
erschrak |
erschrocken |
przerazić |
|
essen |
aß |
gegessen |
jeść |
|
fahren |
fuhr |
gefahren |
jechać |
|
fallen |
fiel |
gefallen |
upadać |
|
fangen |
fing |
gefangen |
łapać |
|
finden |
fand |
gefunden |
znaleźć |
|
fliegen |
flog |
geflogen |
latać |
|
fliehen |
floh |
geflohen |
uciekać |
|
fließen |
floss |
geflossen |
płynąć |
|
fressen |
fraß |
gefressen |
żreć |
|
frieren |
fror |
gefroren |
marznąć |
|
gebaren |
gebar |
geboren |
rodzić |
|
geben |
gab |
gegeben |
dawać |
|
gehen |
ging |
gegangen |
iść |
|
gelingen |
gelang |
gelungen |
udać się |
|
gelten |
galt |
gegolten |
obowiązywać |
|
genießen |
genoss |
genossen |
rozkoszować się |
|
geschehen |
geschah |
geschehen |
wydarzyć się |
|
gewinnen |
gewann |
gewonnen |
wygrać |
|
gießen |
goss |
gegossen |
podlewać |
|
greifen |
griff |
gegriffen |
sięgać |
|
haben |
hatte |
gehabt |
mieć |
|
halten |
hielt |
gehalten |
trzymać |
|
hängen |
hing |
gehangen |
wisieć |
|
heben |
hob |
gehoben |
podnosić |
|
heißen |
hieß |
geheißen |
nazywać |
|
helfen |
half |
geholfen |
pomagać |
|
kennen |
kannte |
gekannt |
znać |
|
klingen |
klang |
geklungen |
brzmieć |
|
kommen |
kam |
gekommen |
przychodzić |
|
können |
konnte |
gekonnt |
móc |
|
laden |
lud |
geladen |
załadować |
|
lassen |
ließ |
gelassen |
pozwalać |
|
laufen |
lief |
gelaufen |
biec |
|
leiden |
litt |
gelitten |
cierpieć |
|
leihen |
lieh |
geliehen |
pożyczać |
|
lesen |
las |
gelesen |
czytać |
|
liegen |
lag |
gelegen |
leżeć |
|
lügen |
log |
gelogen |
kłamać |
|
messen |
maß |
gemessen |
mierzyć |
|
mögen |
mochte |
gemocht |
lubić |
|
müssen |
musste |
gemusst |
musieć |
|
nachdenken |
dachte nach |
nachgedacht |
rozmyślać |
|
nehmen |
nahm |
genommen |
brać |
|
nennen |
nannte |
genannt |
nazywać |
|
pfeifen |
pfiff |
gepfiffen |
gwizdać |
|
raten |
riet |
geraten |
radzić |
|
reißen |
riss |
gerissen |
rwać |
|
reiten |
ritt |
geritten |
jeździć konno |
|
rennen |
rannte |
gerannt |
pędzić, biec |
|
riechen |
roch |
gerochen |
pachnieć |
|
rufen |
rief |
gerufen |
wołać |
|
schaffen |
schuf |
geschaffen |
tworzyć |
|
scheinen |
schien |
geschienen |
świecić, wydać się |
|
schieben |
schob |
geschoben |
pchać |
|
schießen |
schoss |
geschossen |
strzelać |
|
schlafen |
schlief |
geschlafen |
spać |
|
schlagen |
schlug |
geschlagen |
bić |
|
schließen |
schloss |
geschlossen |
zamykać |
|
schmeißen |
schmiss |
geschmissen |
wyrzucić, ciskać |
|
schneiden |
schnitt |
geschnitten |
kroić |
|
schreiben |
schrieb |
geschrieben |
pisać |
|
schreien |
schrie |
geschrien |
krzyczeć |
|
schweigen |
schwieg |
geschwiegen |
milczeć |
|
schwimmen |
schwamm |
geschwommen |
pływać |
|
sehen |
sah |
gesehen |
widzieć |
|
sein |
war |
gewesen |
być |
|
senden |
sandte |
gesandt |
wysyłać |
|
singen |
sang |
gesungen |
śpiewać |
|
sinken |
sank |
gesunken |
opadać, tonąć |
|
sitzen |
saß |
gesessen |
siedzieć |
|
sollen |
sollte |
gesollt |
mieć powinność |
|
sprechen |
sprach |
gesprochen |
mówić |
|
springen |
sprang |
gesprungen |
skakać |
|
stechen |
stach |
gestochen |
kłuć |
|
stehen |
stand |
gestanden |
stać |
|
stehlen |
stahl |
gestohlen |
kraść |
|
steigen |
stieg |
gestiegen |
wchodzić, wspinać |
|
sterben |
starb |
gestorben |
umierać |
|
stinken |
stank |
gestunken |
śmierdzieć |
|
stoßen |
stieß |
gestoßen |
potrącić, uderzać |
|
streiten |
stritt |
gestritten |
kłócić się |
|
teilnehmen |
nahm teil |
teilgenommen |
uczestniczyć |
|
tragen |
trug |
getragen |
nosić |
|
treffen |
traf |
getroffen |
spotykać |
|
treten |
trat |
getreten |
wchodzić |
|
trinken |
trank |
getrunken |
pić |
|
trugen |
trog |
getrogen |
oszukiwać |
|
tun |
tat |
getan |
czynić, robić |
|
verbringen |
verbrachte |
verbracht |
spędzać |
|
vergessen |
vergaß |
vergessen |
zapominać |
|
verlieren |
verlor |
verloren |
tracić, gubić |
|
verschmelzen |
verschmolz |
verschmolzen |
stopić |
|
versprechen |
versprach |
versprochen |
obiecywać |
|
verzeihen |
verzieh |
verziehen |
wybaczyć |
|
wachsen |
wuchs |
gewachsen |
rosnąć |
|
waschen |
wusch |
gewaschen |
prać/myć |
|
wegwerfen |
warf weg |
weggeworfen |
wyrzucać |
|
wenden |
wandte |
gewandt |
zwracać się |
|
werben |
warb |
geworben |
reklamować |
|
werden |
wurde |
geworden |
stawać się, zostawać |
|
werfen |
warf |
geworfen |
rzucać |
|
wiegen |
wog |
gewogen |
ważyć |
|
wissen |
wusste |
gewusst |
wiedzieć |
|
wollen |
wollte |
gewollt |
chcieć |
|
ziehen |
zog |
gezogen |
ciągnąć |
|
zwingen |
zwang |
gezwungen |
zmuszać |
Die reflexiven Verben, czyli czasowniki zwrotne w języku niemieckim są tematem bieżącego kursu. Niemiecki czasownik zwrotny ma następujące własności:
Tabela przedstawia odmianę czasownika ,,sich” się i ,,sich” sobie w bierniku i celowniku
|
Dopełnienie zaimkowe w bierniku ,,sich” (się) |
Dopełnienie zaimkowe w celowniku ,,sich” (sobie) |
||
|
ich (ja) |
mich |
ich (ja) |
mir |
|
du (ty) |
dich |
du (ty) |
dir |
|
er/sie/es (on,ona,ono) |
sich |
er/sie/es (on,ona,ono) |
sich |
|
wir (my) |
uns |
wir (my) |
uns |
|
ihr (wy) |
euch |
ihr (wy) |
euch |
|
Sie (państwo, pani) |
sich |
Sie (państwo, pani) |
sich |
Oto kilka przykładów zastosowań:
|
- Er wäscht sich. (On się myje.) – biernik - Akkusativ |
|
- Ich ziehe mich an. (Ja się ubieram.) - biernik - Akkusativ |
Poniżej jeszcze kilka przykładów odmiany czasownika zwrotnego z biernikiem:
|
- Ich kämme mich. (Czeszę się.) |
Poniżej jeszcze kilka przykładów odmiany czasownika zwrotnego z celownikiem:
|
- Ich kämme mir die Haare. (Ja czesze sobie włosy.) |
Z powyższych dwóch wzorów odmian wynika, że czasowniki zwrotne mogą być użyte nie tylko z biernikiem zaimka osobowego, lecz również z celownikiem zaimka osobowego, który w liczbie pojedynczej dla pierwszej osoby brzmi mir, a dla drugiej dir. W pozostałych osobach liczby pojedynczej i mnogiej jest taki sam, jak odpowiedni biernik zaimka zwrotnego.
Do podstawowych czasowników zwrotnych w języku niemieckim należą między innymi:
|
sich waschen – myć się |
sich erholen - odpoczywać |
Uwaga! Niemieckie czasowniki zwrotne nie zawsze odpowiadają czasownikom w języku polskim do nich należą: sich setzen (siadać) , sich unterhalten (rozmawiać), sich bedanken (dziękować), sich erholen (wypoczywać), sich sehnen (tęsknić). Poniżej kilka przykładów:
|
Sie erholt sich nach der Arbeit. |
Ona odpoczywa po pracy. |
|
Sie setzt sich an den Tisch. |
Ona siada do stołu. |
Uwaga! Nie wszystkie czasowniki zwrotne w języku polskim są również zwrotne w języku niemieckim do nich należą: spielen (bawić się), lernen (uczyć się), enden (kończyć się), beginnen (zaczynać się), gelingen (udać się), gefallen (podobać się), lachen (śmiać się), heiβen (nazywać się), zustimmen (zgodzić się). Poniżej kilka przykładów:
|
Asia lernt Karten spielen. |
Asia uczy się grać w karty. |
|
Tobias spielt Ball. |
Tobiasz bawi się piłką. |
|
Der Film endet in 20 Minuten. |
Film kończy się za 20 minut. |
Uwaga! Typowym błędem jest nie odmienianie zaikma zwrotnego "sich" przez osoby wstawiając go w zdanie jak w przykładzie poniżej:
|
Zdanie złe: Ich wasche sich immer mit kaltem Wasser. |
Präsens, to Czas Teraźniejszy Prosty w języku niemieckim. Jest podstawowym czasem niemieckim od którego warto rozpocząć naukę konstuckji czasów w tym języku. W porównaniu np. z językiem angielskim czas teraźniejszy jest znacznie prostszy gdyż ogranicza się do opanowania konstruckji czasu Präsens, która odnosi się do 3 angielskich form takich jak: Present Simple (I play violine.), Present Continuous (I am playing violine.) i formy empatycznej (I do play violine.). Präsens jest w swojej konstrukcji najbardziej podobne do czasu Present Simple. Puki co jednak oderwijmy się od tych niuansów pomiędzy różnymi językami obcymi i skupmy się konkretnie na języku niemieckim i czasie Präsens.
Zacznijmy od przeanalizowania sytuacji szczegółowo sytuacji w jakich stosujemy czas teraźniejszy prosty Präsens, a następnie przejdziemy do odmiany czasowników regularnych i nieregularnych w tym czasie.
ZASTOSOWANIE CZASU TERAŹNIEJSZEGO (Präsens)
Oto kilka przykładów zastosowań:
| - Er liest das Buch (on czyta książkę) - Er tanzt im Park (on tańczy w parku) - Sie sitzt auf der Bank (ona siedzi na ławce) |
Oto kilka przykładów zastosowań:
| - Er ist krank (on jest chory) - Sie hat schnupfen (ona ma katar) - Er ist schwach (on jest słaby) |
Oto kilka przykładów zastosowań:
| - Er wohnt seit zwei Jahren in Hamburg (on mieszka od dwóch lat w Hamburgu) - Er ist in Warschau geboren (on urodził się w Warszawie) - Sie arbeitet seit einem Jahr in Poznań (ona pracuje od roku w Poznaniu) |
Oto kilka przykładów zastosowań:
| - Heute gehen wir ins Theater (dzisiaj idziemy do teatru) - Er schreibt mir ganz sicher (on na pweno do mnie napisze) - Morgen gehen wir tanzen (jutro pójdziemy tańczyć) |
Oto kilka przykładów zastosowań:
|
- Es war schrecklich kalt, die Luft wurde langsam frostig. |
ODMIANA CZASOWNIKÓW W CZASIE TERAŹNIEJSZYM (Konjugation des Verbs im Präsens)
Tabela przedstawia odmianę czasowników posiłkowych takich jak: haben (mieć), werden (stawać się) oraz sein (być),
|
|
haben (mieć) |
werden (stawać się) |
sein (być) |
|
ich (ja) |
habe |
werde |
bin |
|
du (ty) |
hast |
wirst |
bist |
|
er/sie/es (on, ona,ono) |
hat |
wird |
ist |
|
wir (my) |
haben |
werden |
sind |
|
ihr (wy) |
habt |
werdet |
seid |
|
Sie (państwo, pani) |
haben |
werden |
sind |
Oto kilka przykładów zastosowań:
| - Ich habe heute Geburtstag (ja mam dzisiaj urodziny) - Er wird heute 18. Jahre alt (on bedzie miał dziś 18. Lat) - Ich bin krank (jestem chora) |
1. Odmiana czasowników słabych (nie zmieniają w czasie teraźniejszym samogłoski rdzennej) w czasie teraźniejszym (Die Konjugation des Verbs)
Większość czasowników niemieckich w czasie teraźniejszym odmieniają się według stałego schematu tzn. przez dodanie do tematu czasownika określonych końcówek. Temat czasownika powstaje po odrzuceniu końcówki bezokolicznika - en (rzadziej -n). W języku niemieckim nie można opuścić zaimka osobowego przed czasownikiem, np. ich lache (ja się smieję), wir kaufen (my kupujemy), er trinkt (on pije). Zaimek osobowy Sie jest formą grzecznościową i oznacza: pan, pani, państwo, panowie, panie.
Tabela przedstawia końcówki czasowników głównych w PRÄSENSIE
|
|
lachen (śmiać się) |
kaufen (kupować) | trinken (pić) |
|
ich (ja) |
lach- e |
kauf- e | trink- e |
|
du (ty) |
lach- st |
kauf- st | trink- st |
|
er, sie, es |
lach-t |
kauf- t | trink- t |
|
wir (my) |
lach- en |
kauf- en | trink- en |
|
ihr (wy) |
lach-t |
kauf- t | trink- t |
|
Sie (państwo, pani) |
lach- en |
kauf- en | trink- en |
Oto kilka przykładów zastosowań:
| - Ich lache immer (ja śmieję się zawsze) - Er kauft mir Blumen (on kupuje mi kwiaty) -Wir trinken Bier (my pijemy piwo) |
Tabela przedstawia końcówki czasowników, których temat kończy się na –t, -d, -m, -n
|
|
warten (czekać) |
reden (rozmawiać) | atmen(oddychać) | öffnen(otwierać) |
|
ich (ja) |
wart- e |
red- e | atm- e | öffn- e |
|
du (ty) |
wart- est |
red- est | atm- est | öffn- est |
|
er, sie, es |
wart-et |
red- et | atm- et | öffn- et |
|
wir (my) |
wart- en |
reden- en | atm- en | öffn- en |
|
ihr (wy) |
wart-et |
red- et | atm- et | öffn- et |
|
Sie (państwo, pani) |
warten- en |
red- en | atm- en | öffn- en |
Oto kilka przykładów zastosowań:
| -Wir warten auf dich (my czekamy na ciebie) -Ich rede mit dir (mówię do ciebie) -Er atmet tief ein, wenn er dich sieht (on oddycha głęboko, gdy ciebie widzi) -Öffnet die Tür! (otwórzcie drzwi!) |
Tabelka przedstawia przykład czasownika tanzen (tańczyć) i jego odmianę przez osoby
|
|
tanzen (tańczyć) |
|
ich (ja) |
tanze-e |
|
du (ty) |
tanz -t |
|
er, sie, es (on,ona,ono) |
tanz -t |
|
wir (my) |
tanz -en |
|
ihr (wy) |
tanz -t |
|
Sie (państwo, pani) |
tanz -en |
Oto kilka przykładów zastosowań:
| -Ich grüβe ihn (pozdrawiam go) -Ich heiβe Emilia (nazywam się Emilia) -Er heizt im Ofen (on grzeje w piecu) |
Do tej grupy należą również czasowniki takie jak: heiβen (nazywać się), vergessen (zapominać), mixen (miksować)
Tabelka przedstawia przykłady dwóch czasowników takich jak: segeln (żeglować), sammeln (zbierać) i ich odmiany przez osoby
|
|
segeln (żeglowac) |
sammeln (zbierać) |
|
ich (ja) |
segl -e |
samml -e |
|
du (ty) |
segel -st |
sammel -st |
|
er, sie, es (on,ona,ono) |
segel -t |
sammel -t |
|
wir (my) |
segel -n |
sammel -n |
|
ihr (wy) |
segel-t |
sammel -t |
|
Sie (państwo, pani) |
segel-n |
sammel -n |
Oto kilka przykładów zastosowań:
| - Ich sammle Muscheln (zbieram muszelki) - Er segelt mit seiner Mutter (on żegluje ze swoja matką) - Wir sammeln Blummen (my zbieramy kwiaty) |
2. Odmiana czasowników mocnych - przy odmianie zmieniają się nie tylko końcówki osobowe, jak i temat czasowników. Zmiany zachodzą w drugiej i trzeciej osobie liczby pojedynczej ( przy osobach: du, er, sie, es). W liczbie mnogiej nie zachodzą żadne zmiany.
Tabelka przedstawia przykłady czasowników Fahrem (jechać) i laufen (iść) zmieniających się w 2. i 3. Osobie l. pojedynczej z a na ä
|
|
fahren (jechać) |
laufen (iść) |
|
ich |
fahre |
laufe |
|
du |
fährst |
läufst |
|
er/sie/es |
fährt |
läuft |
|
wir (my) |
fahren |
laufen |
|
ihr (wy) |
fahrt |
lauft |
|
Sie (państwo, pani) |
fahren |
laufen |
Do tej grupy należą również czasowniki takie jak:
backen (piec), saufen (pić), tragen (nosić), fangen (łapać), graben (kopać), blasen (dmuchać), rachen (mścić się), raten (radzić), laden (ładować), schlafen (spać), schlagen (bić), missfallen (odpaść), wachsen (rosnąć), waschen (myć).
Tabelka przedstawia odmianę czasowników helfen (pomagać), nehmen (brać) i ich odmianę przez osoby
|
|
helfen (pomagać) |
nehmen (brać) |
|
Ich (ja) |
helfe |
nehme |
|
Du (ty) |
hilfst |
nimmst |
|
er/sie/es (on, ona,ono) |
hilft |
nimmt |
|
wir (my) |
helfen |
nehmen |
|
ihr (wy) |
helft |
nehmt |
|
Sie (państwo, pani) |
helfen |
nehmen |
Do tej grupy czasowników należą również: sprechen (rozmawiać), geben (dawać), messen (mierzyć), treffen (spotykać), brechen (łamać), werben (reklamować), treten (wstępować), essen (jeść), werfen (rzucać).
Tabelka przedstawia odmianę czasowników helfen (pomagać), nehmen (brać) i ich odmianę przez osoby
|
|
stehlen (graść) |
sehen (widziec) |
|
Ich (ja) |
stehle |
sehe |
|
Du (ty) |
stiehlst |
siehst |
|
er/sie/es (on,ona,ono) |
stiehlt |
sieht |
|
wir (my) |
stehlen |
sehen |
|
ihr (wy) |
stehlt |
seht |
|
Sie (państwo, pani) |
stehlen |
sehen |
Do tej grupy czasowników należą również: empfehlen (polecać), geschehen (zdarzać się), lesen (czytać)
W tym samouczku przeanalizujemy "Stronę Bierną" - Das Passiv. Na początek warto sobie zrobić krótką powtórkę z języka polskiego i odpowiedzieć na pytanie czym jest strona bierna. W każdym języku istnieje tzw. strona czynna i strona bierna. Podstawowa konstrukcja zdania używana najczęściej w języku polskiej jest właśnie w stronie czynnej, oto przykład:
|
1) Tomek czyta książkę. |
W zdaniach w stronie czynnej koncentrujemy się przedewszystkim na czynności wykonywanej przez podmiot to jest: Tomku, Mamie, oraz czytaniu i myciu. Natomiast w stronie biernej szyk zdania jest odwrócony, dotychczasowy podmiot (Tomek, Mama) przestają mieć dla nas znaczenie na pierwsze miejsce w zdaniu wędruje dotychczasowe dopełnienie stając sie aktualnym podmiotem. Interesuje nas: książka i Franek oraz czynności jakim te rzeczy są poddawane. Efektem tego w stronie biernej powyższe zdania przyjmuja następującą postać:
|
1) Książka jest czytana (przez Tomka). |
Fragmenty zdań w nawiasach są opcjonalne. Zauważ, że czasowniki przeszły następującą transformację: czyta -> jest czytana, myje -> jest myty. Otrzymaliśmy więc konstrukcje być + imiesłów bierny!
Należy przyznać, iż strona bierna w języku polskim nie jest stosowana w praktyce nazbyt często. W języku niemieckim podobnie zresztą jak w angielskim stronę bierną używamy znacznie częściej. Dobrze, przejdźmy więc do rzeczy i konkretów związanych z niemiecką stroną bierną.
Passiv składa się podobnie jak polska strona bierna, z dwóch części: czasownika ,, werden” (stać się)odmienionego w odpowiedniej formie oraz imiesłowu biernego Partizip II, występującego na końcu zdania. Poniżej bardziej przejżyście schemat konstrukcji zdania w stronie biernej:
|
Passiv = werden (stać się) + Partizip II |
Oto kilka przykładów zastosowań:
|
Konstrukcja: Podmiot + werden + Partizip II Aktiv: Ich lese das Buch. (Czytam książkę.) |
Tabelka przedstawia odmianę czasownika pomocniczego w stronie biernej ,,werden“ (stać się)
|
|
werden (stawać się) |
|
ich (ja) |
werde |
|
du (ty) |
wirst |
|
er/sie/es (on, ona,ono) |
wird |
|
wir (my) |
werden |
|
ihr (wy) |
werdet |
|
Sie (państwo, pani) |
werden |
Stronę bierną tworzą przede wszystkim czasowniki przechodnie, takie które posiadają dopełnienie w bierniku. Przy przekształcaniu zdania na stronę bierną dopełnienie staje się podmiotem, podlega działaniu, biernik zmienia się w mianownik. Podmiot oznaczający osobę staje się dopełnieniem z przyimkiem ,,von”- po ,,von” stawiamy celownik, lub jeśli oznacza rzecz, z przyimkiem ,,durch” – po ,,durch” stawiamy biernik.
|
Konstrukcja: Podmiot + werden + Partizip II Aktiv: Meine Freundin probiert den neuen Hut an. |
Uwaga! Jeżeli podmiot występujący w zdaniu nie jest nam znany i zostaje wyrażony zaimkiem ,,man” możemy taką konstrukcje również wyrazić stroną bierną. Przy zamianie nie używamy już ,,man” tylko stosujemy zaimek ,,es”.
|
Konstrukcja: Podmiot + werden + Partizip II Aktiv: Man spricht viel über Polen. (Ludzie (ogólnie ktoś) dużo rozmawiają o Polsce.) |
Teraz gdy już znamy podstawy tworzenia strony biernej w języku niemieckim przejdźmy do konstrukcji Das Passiv w rożnuch niemieckich czasach. Tabelka przedstawia tworzenie strony biernej przez poszczególne czasy z czasownikiem ,,fragen” (pytać):
|
|
Czas teraźniejszy (Präsens) |
Czas przeszły Imperfekt |
Czas przeszły Perfekt |
Czas zaprzeszły Plusquamperfekt |
|
ich (ja) |
werde von… gefragt |
wurde von… gefragt |
bin von… gefragt worden |
war von… gefragt worden |
|
du (ty) |
wirst von… gefragt |
wurdest von… gefragt |
bist von… gefragt worden |
warst von… gefragt worden |
|
er/sie/es (on, ona,ono) |
wird von… gefragt |
wurde von… gefragt |
ist von… gefragt worden |
war von… gefragt worden |
|
wir (my) |
werden von… gefragt |
wurden von… gefragt |
sind von… gefragt worden |
waren von… gefragt worden |
|
ihr (wy) |
werdet von… gefragt |
wurdet von… gefragt |
seid von… gefragt worden |
wart von… gefragt worden |
|
Sie (państwo, pani) |
werden von… gefragt |
wurden von… gefragt |
sind von… gefragt worden |
waren von… gefragt worden |
Czas teraz przeanalizować powyższą tabelę i podać kilka konkretnych przykładów do poszczególnych przypadków.
Jak więc tworzymy stronę bierną przez poszczególne czasy?
| Das Buch wird von mir gelesen. (Książka jest przeze mnie czytana.) |
| Das Buch wurde von mir gelesen. (Książka została przeze mnie przeczytana.) |
| Das Buch ist von mir gelesen worden. (Książka została przeze mnie przeczytana.) |
| Das Buch war von mir gelesen worden. (Książka została przeze mnie przeczytana.) |
Na koniec tego artykuły przyjrzymy się jeszcze konstrukcji strony biernej w przypadku czasowników modalnych.
Strona bierna czasowników modalnych - Czasowniki modalne nie mają same strony biernej, ale mogą występować z innym czasownikiem umieszczonym na końcu zdania w formie bezokolicznika strony biernej.
Bezokolicznik strony biernej składa się z imiesłowu czasu przeszłego Partizip II oraz bezokolicznika ,,werden” (stać się) i jest umieszczany na końcu zdania.
Oto kilka przykładów zastosowań:
|
Die Kassetten müssen früher bestellt werden. |
Uwaga! Nie wszystkie czasowniki tworzą stronę bierną. Pełna stronę bierną tworzą czasowniki porzechodnie-transitive Verben, czyli te, które w stronie czynnej przyłączają dopełnienie w mianowniku-Akkusativie
Uwaga! ,, jest pisany” to nie ist geschrieben, lecz wird geschrieben, ponieważ mamy na myśli proces wykonania czynności.
|
Zdanie złe: Der Test ist 60 Minuten lang geschrieben. |
Sätze mit dem Infinitiv, czyli niemieckie zdania bezokolicznikowe to zagadnienie na którym skupimy sie w tym kursie. W języku niemieckim czasownik jako bezokolicznik może występować w 4 formach. Sam Bezokolicznik to po niemiecku der Infinitiv. Poniżej przedstawiamy wspomniane formy czasowników niemieckich w bezokoliczniku:
1. Bezokolicznik z ,,zu” występuje po czasownikach z wyjątkiem takich jak:
|
- gehen (iść), kommen (przyjść), lernen (uczyć się), lehren (nauczać), bleiben ( zostawać) |
Bezokolicznik z ,,zu” jest używany w następujących przypadkach:
Oto kilka przykładów zastosowań:
| Ich habe die Absicht nach Deutschland zu fahren. | Mam zamiar wyjechać do niemiec. |
| Wir brauchen nicht zu zahlen. | Nie musimy zapłacić. |
| Er beginnt mich zu verstehen. | On zaczyna mnie rozumieć. |
| Es ist schwer zu sagen. | Ciężko powiedzieć. |
| Er hatte den Wunsch, die Prüfung zu bestehen. | On miał życzenie zdać egzamin. |
2. Bezokolicznik bez ,,zu” (ohne zu) występuje:
Oto kilka przykładów zastosowań:
| Ich darf nicht so lange schlafen. | Ja nie mogę tak długo spać. |
| Er hört ihn singen. | On słyszy go jak śpiewa. |
| Er lernt Spiele spielen. | On uczy się grać w gry. |
Uwaga! Po takich czaownikach jak versuchen trzeba pamiętać, że występuje bezokolicznik z ,,zu”.
|
Zdanie złe: Paul versuchte seinen Schuh selber reparieren. |