Genitiv - Dopełniacz w Języku Niemieckim

Genitiv, czyli niemiecki dopełniacz jest tematem niniejszego kursu. W jednym z wcześniejszych artykułów omawialiśmy odmianę przez przypadki: mocną, słabą i mieszaną, w artykule o rzeczownikach również wspominaliśmy na temat jego przypadków. W tym samouczku przyjżymy się natomiast bliżej Dopełniaczowi - Genitiv.

Genitiv (dopełniacz) odpowiada na pytanie:

Rzeczowniki w Genitivie będą miały następujące rodzajniki oraz końcówki:

 

rodzaj męski

rodzaj żeński

rodzaj nijaki

liczba mnoga

Genitiv

des + (e)s
eines + (e)s

der
einer

des + (e)s
eines + (e)s

der
-

Uwaga! Końcówkę -(e)s otrzymują tylko rzeczowniki rodzaju męskiego i nijakiego. Rzeczowniki rodzaju żeńskiego oraz w liczbie mnogiej nie będą miały końcówki.

Końcówkę –es będą miały zazwyczaj rzeczowniki jednosylabowe, np.:

das Hemd (koszula) – des Hemdes (koszuli)
der Mann (mężczyzna) – des Mannes (mężczyzny)

 Rzeczowniki dwu- lub wielosylabowe otrzymają końcówkę –s.

Rzeczowniki w dopełniaczu odpowiadają na pytanie: wessen? Formułując  pytanie z tym właśnie zaimkiem, nie wstawiamy po nim rodzajnika. Np.:

Wessen Zimmer ist das? – Czyj to pokój?
Wessen Kleid ist das? – Czyja to sukienka?

Przykłady zdań z rzeczownikami w dopełniaczu:

Wessen Zimmer ist das? – Czyj to pokój?
Das ist der Rucksack des Schülers. – To jest plecak tego ucznia.
Vor der Schule steht das Auto des Lehrers. – Przed szkołą stoi samochód nauczyciela.
Ich warte auf die Abfahrt des Zuges. – Czekam na odjazd pociągu.

Das ist die Tasche der Frau. – To jest torebka kobiety.
Im zweiten Stock ist das Sekretariat der Schule.
 - Na drugim piętrze jest sekretariat szkoły.
Das ist das Bild der Malerin. – To jest obraz malarki.

Das ist die Tür des Zimmers. – To są drzwi pokoju.
Die Spielzeuge des Kindes sind im Sandkasten. – Zabawski dziecka są w piaskownicy.
Der Besitzer des Autos wohnt hier. – Właściciel tego samochodu mieszka tutaj.

Der Besuch der Freundinnen war sehr überraschend. 
– Wizyta przyjaciółek była bardzo zaskakująca.
Das ist die Firma der Eltern. – To jest firma rodziców.
Die Klassenarbeiten der Schüler wurden korrigiert.
– Sprawdziany dzieci zostały poprawione.

Dopełniacz będzie również występował po takich przyimkach, jak:

Przykłady zdań:

Anhand des Textes habe ich Hausaufgabe gemacht.
– Na podstawie tego tekstu odrobiłem zadanie domowe.
Zeit senes Lebens hat er 7 Bücher geschrieben.
– Podczas swojego życia napisał 7 książek.
Trotz des Lernens habe ich die Prüfung durschgefallen.
– Pomimo nauki oblałem egzaim.

NAZWY WŁASNE

Imiona i nazwiska, a także nazwy własne tworzą dopełniacz nieco inaczej. Są dwa sposoby na utworzenie Genitivu dla tych wyrazów:

1). Imię / nazwisko lub inna nazwa własna występuje przed rzeczownikiem. Otrzymuje ona  końcówkę (e)s. Rzeczownik „traci” rodzajnik, ponieważ imię własne, będące przed nim, nie posiada rodzajnika.:

Kathrins Hund – Pies Kasi
Alexanders Haus – Dom Aleksandra
Goethes „Faust”  - „Faust” Goethego
Deutschlands Hauptstadt – stolica Niemiec
Frau Schmidts Mann – mąż pani Schmidt
Herrn Fuhrmanns Auto – samochód pana Fuhrmanna

Uwaga! Rzeczownik Herr otrzymał końcówkę –n, gdyż należy on do odmiany słabej.

Thomasens Mutter lub Thomas’ Mutter – mama Tomasza
Fritzens Bücher lub Fritz’ Bücher – książki Fritza

2). Imię / nazwisko lub inna nazwa własna występuje za rzeczownikiem. Otrzymuje ona również końcówkę (e)s, jednak rzeczownik, który stoi na pierwszym miejscu, „zachowuje” rodzajnik:

Der Hund Kathrins – Pies Kasi
Das Haus Alexanders – Dom Aleksandra
Die „Faust“ Goethes - „Faust” Goethego
Die Hauptstadt Deutschlands – stolica Niemiec
Der Mann Frau Schmidts– mąż pani Schmidt
Das Auto Herrn Fuhrmanns  – samochód pana Fuhrmanna

Uwaga! Wszystkie powyższe formy można wyrazić w jeszcze inny, moim zdaniem łatwiejszy sposób. Należy użyć w tym celu przyimka von, po którym zawsze występuje celownik. Dlaczego forma ta jest prostsza? Ponieważ w celowniku w l.poj. rzeczowniki nie otrzymają żadnych końcówek:

Der Hund von Kathrin – Pies Kasi
Das Haus von Alexander – Dom Aleksandra
Die „Faust“ von Goethe - „Faust” Goethego
Die Hauptstadt von Deutschland – stolica Niemiec
Der Mann von Frau Schmidt – mąż pani Schmidt
Das Auto von Herrn Fuhrmann  – samochód pana Fuhrmanna
Die Mutter von Thomas – mama Tomasza
Die Bücher von Fritz – książki Fritza