W kursie dotyczącym deklinacji rzeczowników przez przypadki w języku niemieckim wspomniejliśmy o trzech typach odmian: słabej, mocnej i mieszanej. Niniejszy artykuł dotyczy odmiany mocnej. Odmiana mocna jest najbardziej popularna wśród rzeczowników i występuje wśród nich najczęściej. Należy do niej większość rzeczowników rodzaju męskiego i nijakiego, oraz ok. 30 rzeczowników rodzaju żeńskiego.
W odmianie mocnej w liczbie pojedynczej dopełniacz rodzaju męskiego i nijakiego otrzymuje końcówkę -(e)s. W liczbie mnogiej celownik wszystkich rodzajów otrzymuje końcówkę –n.
Końcówkę -es w dopełniaczu dodaje się zazwyczaj wtedy, gdy mamy do czynienia z rzeczownikiem jednosylabowym:
das Hemd (koszula) | des Hemdes (koszuli) |
der Mann (mężczyzna) | des Mannes (mężczyzny) |
das Kind (dziecko) | des Kindes (dziecka) |
Rzeczowniki wielosylabowe otrzymują zazwyczaj końcówkę –s:
der Mantel (płaszcz) | des Mantels (płaszcza) |
der Vater (ojciec) | des Vaters (ojca) |
das Gesicht (twarz) | des Gesichts (twarzy) |
Liczba mnoga przyjmuje różne formy (patrz: liczba mnoga rzeczowników), w tej odmianie najczęściej jednak rzeczowniki w liczbie mnogiej będą się kończyły na: -e, -er, -s lub nie otrzymają końcówki w ogóle.
przykład: Der Vater - ojciec
|
Singular |
Plural |
Nominativ |
der Vater |
die Väter |
Genitiv |
des Vaters |
der Väter |
Dativ |
dem Vater |
den Vätern |
Akkusativ |
den Vater |
die Väter |
przykład: Das Kind - dziecko
|
Singular |
Plural |
Nominativ |
das Kind |
die Kinder |
Genitiv |
des Kindes |
der Kinder |
Dativ |
dem Kind |
den Kindern |
Akkusativ |
das Kind |
die Kinder |
Uwaga! Rzeczowniki rodzaju męskiego i nijakiego pochodzenia obcego, które w liczbie mnogiej mają końcówkę –s, nie otrzymają w celowniku końcówki –n. Do takich rzeczowników należą m.in.:
das Auto |
die Autos |
Liczba mnoga rzeczownika das Auto będzie wyglądała następująco:
|
Plural |
Nominativ |
die Autos |
Genitiv |
der Autos |
Dativ |
den Autos |
Akkusativ |
die Autos |
Rzeczowniki rodzaju żeńskiego, które zaliczają się do odmiany mocnej są najczęściej jednosylabowe i mają końcówkę –e oraz przegłos w liczbie mnogiej. Są to m.in.:
Singular | Plural | |
kiełbasa | die Wurst | die Würste |
noc | die Nacht | die Nächte |
miasto | die Stadt | die Städte |
mysz | die Maus | die Mäuse |
ławka | die Bank | die Bänke |
siła | die Kraft | die Kräfte |
ściana | die Wand | die Wände |
panna młoda | die Braut | die Bräute |
ręka | die Hand | die Hände |
a także 2 następujące wyrazy:
Singular | Plural | |
mama | die Mutter | die Mütter |
córka | die Tochter | die Töchter |
przykład: die Mutter – mama
|
Singular |
Plural |
Nominativ |
die Mutter |
die Mütter |
Genitiv |
der Mutter |
der Mütter |
Dativ |
der Mutter |
den Müttern |
Akkusativ |
die Mutter |
die Mütter |
Zestawienie odmiany rzeczowników rodzaju męskiego, nijakiego i żeńskiego w jednej tabeli:
|
rodzaj męski |
rodzaj żeński |
rodzaj nijaki |
liczba mnoga |
Nominativ |
der Vater |
die Mutter |
das Kind |
die Väter, Kinder, Mütter |
Genitiv |
des Vaters |
der Mutter |
des Kindes |
der Väter, Kinder, Mütter |
Dativ |
dem Vater |
der Mutter |
dem Kind |
den Vätern, Kindern, Müttern |
Akkusativ |
den Vater |
die Mutter |
das Kind |
die Väter, Kinder, Mütter |
Przykłady zdań z zastosowaniem odmienionych przez przypadki rzeczowników:
Liczba pojedyncza
Nominativ
Die Mutter steht vor dem Haus. | Mama stoi przed domem. |
Das Kind spielt Verstecken. | Dziecko bawi się w chowanego. |
Der Vater öffnet das Fenster. | Ojciec otwiera okno. |
Hier ist die Bahnhof. | Tu jest dworzec kolejowy. |
Die Lehrerin ist sehr nett. | Ta nauczycielka jest bardzo miła. |
Genitiv
Das Spielzeug des Kindes wurde kaputtgemacht. | Zabawka tego dziecka zepsuła się. |
Das ist das Auto des Vaters. | To jest samochód ojca. |
Hier sitzt der Bruder der Mutter. | Tu siedzi brat mamy. |
Das Auto des Lehrers steht vor der Schule. |
Dativ
Das gehört dem Vater | To należy do ojca. |
Ich hilfe der Mutter zu Hause. | Pomagam mamie w domu. |
Ich erkläre dem Kind die Hausaufgabe. | Wyjaśniam dziecku zadanie domowe. |
Er kauft der Freundin ein Geschenk. | On kupuje przyjaciółce prezent. |
Akkusativ
Ich sehe den Vater. | Widzę ojca. |
Er begrüßt die Mutter. | On wita mamę. |
Der Lehrer fragt das Kind. | Nauczyciel pyta dziecko. |
Sie bekam den Computer. | Ona otrzymała komputer. |
Liczba mnoga
Die Schüler gehen in die Schule. | Uczniowie idą do szkoły. (Nominativ) |
Der Besitzer der Häuser ist in Deutschland. | Właściciel tych domów jest w Niemczech. (Genitiv) |
Die Lehrerin hilft den Kindern. | Nauczycielka pomaga dzieciom. (Dativ) |
Ich bereite die Getränke vor. | Przygotowuję napoje. (Akkusativ) |