Jak już wspominaliśmy w kursie dotyczącym deklinacji rzeczowników w języku niemieckim istnieją trzy typy odmiany: słaba, mocna i mieszna. W tym artykule skupimy się na odmianie słabej.
Odmiana słaba dotyczy prawie wszystkich rzeczowników rodzaju żeńskiego oraz niewielkiej liczby rzeczowników rodzaju męskiego. Wszystkie te wyrazy w liczbie mnogiej mają końcówkę –(e)n.
Odmianę słabą charakteryzuje końcówka -(e)n w liczbie mnogiej. Rzeczowniki rodzaju męskiego i żeńskiego mają ją we wszystkich przypadkach liczby mnogiej. Rzeczowniki rodzaju męskiego otrzymają ją również w liczbie pojedynczej, oprócz mianownika.
Rzeczowniki należące do tej odmiany nie otrzymują przegłosu w liczbie mnogiej! (przegłos = Umlaut). Wybór końcówki -n lub –en zależeć będzie od ostatniej litery rzeczownika. Jeżeli wyraz kończy się spółgłoską (oprócz l), dodamy: -en. Jeżeli ostatnią literą w wyrazie jest samogłoska (w większości jest to samogłoska –e) lub spółgłoska l, dodamy: -n. Np.:
Singular | Plural | ||
szkoła |
Schule |
Schulen |
szkoły |
odpowiedź |
Antwort Soldat Wohnung |
Antworten Soldaten Wohnungen |
odpowiedzi żołnierze mieszkania |
Niemal wszystkie rzeczowniki rodzaju żeńskiego, oprócz ok. 30, o których była mowa w poprzednim podrozdziale (patrz: odmiana mocna) należą do odmiany słabej. Odmieniają się w następujący sposób:
przykład: die Lampe – lampa
Odmiana słaba – wzór I, rzeczownik rodzaju żeńskiego
|
Singular |
Plural |
Nominativ |
die Lampe |
die Lampen |
Genitiv |
der Lampe |
der Lampen |
Dativ |
der Lampe |
den Lampen |
Akkusativ |
die Lampe |
die Lampen |
Analizując deklinację tego rzeczownika można dojść do wniosku, że jego forma w procesie odmiany się nie zmienia. Końcówka –n w Plural jest końcówką fleksyjną liczby mnogiej (czyli stałą formą liczby mnogiej dla tego właśnie rzeczownika), nie zostaje „specjalnie dodana” na potrzebę odmiany przez przypadki. We wzorze tym odmienia się tylko i wyłącznie rodzajnik, rzeczownik pozostaje w niezmienionej formie. Jest to więc najprostsza forma deklinacji w języku niemieckim
Nieco inaczej (co wcale nie znaczy, że trudniej ;)) jest w przypadku rzeczownika rodzaju męskiego, spójrzmy na II wzór odmiany słabej:
przykład: Der Junge – chłopiec
Odmiana słaba – wzór II, rzeczownik rodzaju męskiego
|
Singular |
Plural |
Nominativ |
der Junge |
die Jungen |
Genitiv |
des Jungen |
der Jungen |
Dativ |
dem Jungen |
den Jungen |
Akkusativ |
den Jungen |
die Jungen |
We wzorze II odmiany słabej została dodana końcówka –n do wszystkich przypadków liczby pojedynczej, oprócz mianownika. Liczba mnoga niczym się nie różni od schematu I odmiany słabej, forma Plural tego rzeczownika pozostaje we wszystkich przypadkach taka sama.
Według tego schematu odmieniają się następujące rzeczowniki rodzaju męskiego:
Der Kollege – kolega Der Junge – chłopiec Der Kunde – klient Der Löwe – lew Der Affe - małpa Der Zeuge – świadek |
W tym wiele narodowości:
Der Deutsche – Niemiec Der Pole – Polak Der Chinese – Chińczyk Der Russe – Rosjanin Der Franzose – Francuz Der Grieche – Grek, itd... |
Der Präsident – prezydent Der Elefant – słoń Der Planet – planeta Der Tourist – turysta |
Der Herr - pan |
Specyficzna jest odmiana rzeczownika der Herr – pan, warto ją sobie przyswoić. W liczbie pojedynczej otrzymuje on końcówkę –n, natomiast w mnogiej: -en:
|
Singular |
Plural |
Nominativ |
der Herr |
die Herren |
Genitiv |
des Herrn |
der Herren |
Dativ |
dem Herrn |
den Herren |
Akkusativ |
den Herrn |
die Herren |
Przykłady zdań z zastosowaniem rzeczowników należących do odmiany słabej:
Liczba pojedyncza
Nominativ
Das ist Herr Schmidt. | To jest pan Schmidt. |
Der Student legt eine Prüfung ab. | Student zdaje egzamin. |
Die Lampe hängt über dem Tisch. | Lampa wisi nad stołem. |
Genitiv
Das ist das Auto Herrn Schmidt. | To jest samochód pana Schmidta. |
Ich lese das Buch des Deutschen, Günter Grass. | Czytam książkę Niemca, Güntera Grassa. |
Das Studienbuch dieses Studenten wurde gefunden. | Indeks tego studenta odnalazł się. |
Dativ
Ich antworte diesem Nachbarn immer freundlich. | Odpowiadam temu sąsiadowi zawsze serdecznie. |
Der Arzt misst dem Patienten die Temperatur. | Lekarz mierzy pacjentowi temperaturę. |
Das Zimmer gehört der Schwester. | Ten pokój należy do siostry. |
Akkusativ
Kennst du diesen Herrn? | Znasz tego pana? |
Ich will den Nachbarn besuchen. | Chcę odwiedzić sąsiada. |
Die Firma sucht einen guten Produzenten. |
Firma poszukuje dobrego producenta. |
Liczba mnoga
Viele Menschen kaufen in Supermärkte ein. | Wielu ludzi robi zakupy w supermarketach. (Nominativ) |
Die Arbeit der Polizisten ist schwer | Praca policjantów jest trudna. (Genitiv) |
Die Firma gehört den bekannten Computerproduzenten. | Ta firma należy do znanych producentów komputerów. (Dativ) |
Ich sehe schöne Frauen. | Widzę piękne kobiety. (Akkusativ) |
Ich kenne diese Herren nicht gut. | Nie znam dobrze tych panów. (Akkusativ) |