Das Pronomen, czyli niemiecki Zaimek jest tematem niniejszego artykułu. Zaimek jest częścią mowy zastępującą rzeczownik, przymiotnik oraz liczebnik.
W języku niemieckim rozróżniamy następujące rodzaje zaimków:
- Zaimki osobowe: Ich (ja), du (ty), er (on), sie(ona), es (ono), wir (my), ihr (wy), Sie (pani, pan, państwo)
- Zaimek nieosobowy ,,es”
- Zaimek dzierżawczy
- Zaimek zwrotny ,,sich ”
- Zaimek wskazujący
- Zaimek nieokreślony
- Zaimki pytające
Dalszą część samouczka poświęcimy omówieniu poszczególnych rodzajów zaimków, pokażemy również przykłady ich użycia. Zostań z nami! :)
1.
Zaimek osobowy wskazuje osoby, przedmioty oraz sytuacje. Do zaimków osobowych w języku niemieckim należą:
Ich (ja), du (ty), er (on), sie(ona), es (ono), wir (my), ihr (wy), Sie (pani, pan, państwo)
Tabelka przedstawia zaimki osobowe przez przypadki
Nominativ (mianownik) |
ich
|
du
|
er
|
sie
|
es
|
wir
|
ihr
|
sie
|
Sie
|
Genitiv (dopełniacz)
|
meiner
|
deiner
|
seiner
|
ihrer
|
seiner
|
unser
|
euer
|
ihrer
|
Ihrer
|
Dativ (celownik)
|
mir
|
dir
|
ihm
|
ihr
|
ihm
|
uns
|
euch
|
ihnen
|
Ihnen
|
Akkusativ (biernik)
|
mich
|
dich
|
ihn
|
sie
|
es
|
uns
|
euch
|
sie
|
Sie
|
Oto kilka przykładów zastosowań:
Er fragt mich, und ich frage dich. (On pyta się mnie, a ja pytam się ciebie.)
Wie geht es Ihnen? (Jak Państwo, Pani, panu się mniewają.) |
2. Zaimek nieosobowy ,,es”
- nie oznacza tylko 3 osobę liczy pojedynczej, ale również zastepuje rzeczownik rodzaju nijakiego
Es regnet (Pada deszcz)
Es schneit (Pada śnieg)
… |
Oto kilka przykładów zastosowań:
Es regnet den ganzen Tag. (Pada cały dzień)
Es ist schön. (Jest ładnie)
Es hagelt heute. (Dzisiaj pada grad) |
- Zaimek ,,es” występuje także przy czasownikach wyrażających pożegnanie i uczucia, jeśli sprawca zdarzenia jest nieznany.
Oto kilka przykładów zastosowań:
Es freut mich. (Cieszy mnie)
Es klopft. (Słychać pukanie do drzwi) |
- w zdaniach w stronie biernej (Passiv), TYLKO NA POCZĄTKU ZDANIA!
Oto kilka przykładów zastosowań:
Es wurde ihm gesagt. (Powiedziano mu)
Es wird hier gesungen. (Tutaj śpiewa się) |
3. Zaimek dzierżawczy spełniają rolę w zdaniu przydawki i informuje do kogo coś należy.
Tabelka przedstawia wzór odmiany zaimków dzierżawczych:
liczba pojedyncza |
liczba mnoga
|
Zaimek
osobowy
|
zaimek
dzierżawczy
|
zaimek
osobowy
|
Zaimek
dzierżawczy
|
Ich (ja)
Du (ty)
Er (on), Sie (ona)Ona (ono)
|
mein
|
mój
|
Wir (my)
Ihr (wy)
Sie (oni/one)
Sie (Pan/ Pani/
Państwo)
|
unser
|
nasz
|
dein
|
twój
|
euer
|
wasz
|
sein
|
jego
|
ihr
|
ich
|
ihr
|
jej
|
Ihr
|
Pana/Pani/
Państwa
|
sein
|
jego
|
Oto kilka przykładów zastosowań:
Besucht Ihr euren Vater oft?. (Odwiedzacie waszego ojca często?)
Ihre Ohren sind groβ. (Jej uszy są duże.) |
4. Zaimek zwrotny ,,sich ” to w języku polskim "się , dla każdej osoby liczby pojedynczej jak i mnogiej brzmi on jednakowo.
Tabelka przedstawia odmianę zaimka zwrotnego przez osoby
liczba pojedyncza |
liczba mnoga
|
Ich wasche mich.
|
myję się.
|
Wir waschen uns.
|
My myjemy się.
|
Du wäschst dich.
|
myjesz się.
|
Ihr wäscht euch.
|
Wy myjecie się.
|
Er
Sie wäscht sich.
Es
|
On
Ona myje się.
Ono
|
Sie waschen sich.
|
Oni (Pan, Pani, Państwo) myją się.
|
Oto kilka przykładów zastosowań:
Ich Freud mich dich zu sehen. (Ciesze się, że cię widzę)
Setz dich bitte. (Usiądź "się" proszę) |
5. Zaimek wskazującywskazuje na konkretny przedmiot, w zdaniu przyjmuje on siedzibę rodzajnika.
Tabelka przedstawia odmianę zaimka wskazującego przez osoby:
rodzaj męski |
rodzaj żeński
|
rodzaj nijaki
|
liczba mnoga
|
dieser
|
ten
|
diese
|
ta
|
dieses
|
to
|
diese
|
te
|
der
|
ten
|
die
|
ta
|
das
|
to
|
die
|
te
|
jener
|
tamten
|
jene
|
tamta
|
jenes
|
tamto
|
jene
|
tamte
|
Oto kilka przykładów zastosowań:
Dieses Kleid gefällt mir. (Ta sukienka mi się podoba)
Ich bin mir dessen sicher. (Tego jestem pewny.)
|
6. Zaimek nieokreślony odnosi się do bliżej nieokreślonych osób i rzeczy do niego należą:
- man – nie tłumaczy się samodzielnie, lecz w połączeniu z czasownikiem w 3 osobie l.poj. oraz zaimkiem ,,się” np. Man spricht hier Englisch (tutaj mówi się po angielsku)
- jemand- (ktoś)
- niemand- (nikt)
- etwas- (coś)
- nichts- (nic)
- viel- (dużo)
- wenig- (mało)
- jeder- (każdy)
- mancher- (niektory)
- irgendwer- (ktokolwiek)
- alles- (wszystko)
Oto kilka przykładów zastosowań:
Jemand hat mir das Bein gerochen. (Ktoś złamał mi nogę)
Etwas ist los. (Coś się dzieje)
Jeder hat ein Bier bekommen. (Każdy dostał piwo)
|
7. Zaimek nieokreślony z dopełniaczem (der Genitiv) występuje nie tylko e zastępstwie rodzajnika nieokreślonego z rzeczownikiem, lecz znaczy także:
rodzaj męski
|
rodzaj żeński
|
rodzaj nijaki
|
einer der
(jeden z)
|
eine der
(jedna z)
|
eins der
(jedno z)
|
Oto kilka przykładów zastosowań:
Die Donau ist einer der längsten Flüsse Europas.
(Dunaj jest jedną z najdłuższych rzek Europy)
Der Garten ,,Holiday” ist einer der berühmtesten Garten in Deutschland.
(Ogród ,,Holiday“ jest jeden z najbardziej znanym ogrodem w Niemczech)
|
8. Zaimki pytające występują najczęściej na początku zdania.
Do zaimków pytających zaliczamy:
Tabelka przedstawia zaimki pytające i ich odmianę przez przypadki
|
Wer (kto)
|
Was (co)
|
Nominativ
mianownik
|
wer?
|
was?
|
Genitiv
dopełniacz
|
wessen?
|
wessen?
|
Dativ
celownik
|
wem?
|
|
Akkusativ
biernik
|
wen?
|
was?
|
Oto kilka przykładów zastosowań:
Wer ist das? (Kto to jest?)
Wem hat du die Blumen gekauft? (Komu kupiłeś kwiaty?) |
- welcher (który), welche? (która?), welches? (które?)
Oto kilka przykładów zastosowań:
Welcher Mann hat dir da angetan? (który mężczyzna ci to zrobił?)
Welche Frau liebst du? (którą kobietę kochasz?) |
Uwaga! Przysłówki zaimkowe odnoszą się jedynie do rzeczy, natomiast w stosunku do osób używa się zaimków osobowych z dopasowanymi przyimkami. Tworzymy je poprzez połączenie:
wo- lub wor np.
Wofür (za co?, czym?) interessiert sich dein Bruder?
(Czym się interesuje twój brat?) |
da- lub dar np.
Dadurch (poprzez to) werden wir Probleme haben.
(Poprzez to będziemy mieli problemy) |
hier np.
Hiermit mache ich dir Klar, dass…
(Niniejszym uświadomię ciebie, że…) |
i z przyimkami: damit (z tym) np.
Damit bin ich nich zufrieden.
(Z tym nie jestem zadowolony)
davon (z tego), darüber (o tym), dadurch (poprzez to) …
|